Jesteśmy społecznością, która kocha książki

W Iliadzie wojna obrzydła bogom, spowodowała bunt rzeki Skamander, wyczerpała ludzi. Dziwna z niej despotka. Rządzi nami wbrew naszej woli. Nawołujemy do niej, mimo że jej nienawidzimy. Nikt jej pragnie, ale stwarzamy warunki do jej powrotu.

Jedyna pociecha na tych pełnych przemocy stronach jest taka, że starożytni przeciwnicy zawsze traktują się z szacunkiem. Oczywiście świstom włóczni czasem towarzyszą zniewagi, ale żołnierze ścierają się bez nienawiści. Starożytna wojna to turniej bez piany wściekłości. Przemoc jest ekstremalna, ale tortury - nieobecne. Achilles bezcześci trupa Hektora, ale żywi ludzie nie bywają upodleni. Zabijają się honorowo. Skąd ta szlachetność w okrucieństwie? Stąd, że przyczyny wojny nie są ani ideologiczne, ani polityczne, ani religijne, ani moralne. Więcej nienawiści jest podczas kłótni posłów w naszym sejmie niż w perorach starożytnych herosów. (...) Jedynym motywem jest święty obowiązek odzyskania honoru. I zachowania heroicznej postawy.

Pamiętajmy, że "wszechwładny" Zeus - "rodziciel bogów i ludzi" - musi patrzeć na śmierć własnego syna Sapredona ginącego na polu bitwy od włóczni Patroklosa. A przecież chciał temu zapobiec. Hera, widząc jednak, że znów próbuje syna "[...] od śmieci uwolnić posępnej" interweniuje, by nie wpływał na jego dolę. Prosi męża: "Nie przeszkadzaj mu polec", i Zeus opuszcza syna. Później młody Palestyńczyk rewolucjonista ukrzyżowany na wzgórzu Golgota zwróci się do ojca słowami o homeryckim zabarwieniu: "Ojcze, czemuś mnie opuścił?".

Postęp to zdolność człowieka do rozwijania siły niszczenia.

Wykorzystanie porównań jest dla poety okazją do przypomnienia, że świat nie sprowadza się do betonowej płyty, gdzie żadna głowa nie wystaje ponad inne, gdzie wszystko ma tę samą wartość, zredukowane do tej samej wstrętnej zasady równości. Zarówno zwierzęta, jak i ludzie, wszyscy mają swoje miejsce w konstrukcji świata. Niektórzy są silniejsi, piękniejsi, zdolniejsi od innych, szlachetniejsi, lepiej przystosowani. A jeśli wilk pożera jałówkę, to dlatego, że natura pozwoliła na ten los: jedno zwierze ma kły, drugie jest spokojnym roślinożercą; pierwsze zje drugie. Nie wolno ingerować w pierwotny porządek. Piękno świata polega na niesprawiedliwości. Ona rządzi rzeczami.

Trzeba mieć oschłe serce i zmęczoną duszę, by żyć nadzieją na hipotetyczne raje, podczas gdy przed naszymi oczami rozgrywa się wspaniale żywy czarodziejski spektakl.