Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Trzeba powiedzieć, że nie jest to najlepiej napisana biografia. O ile sama postać Eugeniusza Sabaudzkiego jest niezwykle ciekawa: najlepszy wódz Habsburgów austriackich przełomu XVII i XVIII wieku (zarówno strateg, jak i taktyk),dobry organizator i zarządca (Lombardii, Niderlandów, przywódca Rady wojennej),oczytany człowiek baroku, niezły dyplomata (negocjował z koalicjantami przeciwko Francji czy Turcji). Autor podkreśla również to, że Fryderyk II Wielki, często za wzór stawiał sobie właśnie Eugeniusza Sabaudzkiego. Niestety autor, zamiast wnikliwiej podkreślić ww. przymioty księcia – we wstępie i zakończeniu, opisuje jakieś wydumane cechy bohatera (jego tezy są naciągane i w dodatku nie uprawdopodobnione w książce). Oppenheimer, jako apologeta monarchii habsburskiej, poprzez nadanie Eugeniuszowi nadludzkich cech, stara się wykazać wyższość spojrzenia Habsburgów na sprawy ogólnoeuropejskie (spojrzenie wyprzedzające epokę). Oto przykłady cech nadanych Eugeniuszowi, którym przeczą później jego czyny: 1) Książe Sabaudzki, zarazem również monarchia austriacka, obejmując przenikliwym wzrokiem cały kontynent, stara się o trwały układ sojuszy, który zapewniłby stały pokój w Europie i pomyślność wszystkich (za autorem rozmarzyłem się o erze pokoju od końca XVII wieku do dzisiaj, ba może nawet o zaniku nacjonalizmów i o Unii Europejskiej powstałej w XVIII wieku). Jednakże bohater zabiega w Anglii o przedłużenie wojny o sukcesję hiszpańską (przecież nie jako miłośnik pokoju, a celem dalszego pognębienia Francji i dla interesów habsburskich). Eugeniusz nie wierzy również w układy z innymi monarchiami odnośnie sankcji pragmatycznej (bezproblemowego przejęcia władzy przez córkę cesarza Marię Teresę),woli utrzymywać dużą armię, jako rękojmie bezpieczeństwa Austrii. 2) Eugeniusz troszczy się o zwykłych żołnierzy (to akurat prawda),widzi biedę najniższych warstw społecznych i postrzega to jako barierę w dalszym postępie. Potem jednak sam autor przyznaje, że Książe był dzieckiem swej epoki i przede wszystkim wspierał fiskalizm i inne absolutystyczne zapędy cesarzy. 3) Sabaudczyk chce cesarstwa silniejszego poprzez sojusze i współpracę, nie tylko, niemieckich krajów, tym samym chciałby zniszczyć powstawanie nacjonalizmów w przyszłości. Nadanie korony Prusom (w nagrodę za zwalczanie Francji) i inne koronacje małych państw niemieckich, jakoś się temu celowi nie przysłużyły. Autor podkreśla również pokojowe nastawienie monarchii do narodów ją zamieszkujących (Węgrzy tak się cieszyli, że są wchłaniani przez Habsburgów, że często się buntowali). 4) Sabaudczyk przewiduje na przyszłość animozje między Prusami i Austrią (taj jakby w czasie wojny 30letniej, czyli wcześniej ich nie było). Przewiduje również wzrost znaczenia Rosji (tak jakby wzmocnienie Rosji kosztem Rzeczpospolitej nie było faktem, już za jego życia). 5) „Moralna uczciwość” Eugeniusza. Z takim określeniem nie będę już polemizować. Z drugiej strony, żeby całkiem nie krytykować, książka ma swoje plusy. Poza lekkim zaakcentowaniem mniej znanych cech Eugeniusza, książka daje ciekawy obraz Austrii, walczącej na dwóch frontach – przeciw Francji, a potem Hiszpanii (w ramach czwórprzymierza),oraz przeciw Turcji i buntom siedmiogrodzkim. Historia Habsburgów jest u nas traktowana nieco po macoszemu, więc jest cenne dla nas spojrzenie inne, niż anglosaskie i profrancuskie (Francja o ile nie była akurat wroga, jak podczas wojny 30letniej, i chciała sojuszów z Rzeczpospolitą, traktowała nas bardzo instrumentalnie). Dobrze był choć trochę wniknąć w epokę merkantylizmu, baroku oraz w historię cesarskich wodzów tej epoki: tureckiego Ludwika Badeńskiego, Montecuccolego, Maksymiliana Bawarskiego.