Bobodżan Gafurow

Autentycznie po przebrnięciu przez tę książkę poczułam się zmęczona jak po ciężkiej fizycznej pracy. Zacznijmy może od tego, że tytuł polski jest nieco mylący: do mniej więcej XIII wieku, kiedy na scenie dziejowej pojawiają się Tadżykowie, rzeczywiście autor dość wnikliwie opisuje kulturę i historię polityczną Azji Centralnej, poczynając od czasów osad prehistorycznych, przez dominację perską, późniejszą grecką i partyjską, przeprowadza czytelnika przez okres rozdrobnienia politycznego aż do najazdu arabskiego i rosnące wpływy mongolskie i tureckie... a potem pojawiają się Tadżykowie i w ten sposób monografia staje się książką poświęconą zdarzeniom w Azji ocenianym z perspektywy Tadżyków. Jest to może mankament, ale ten da się jeszcze znieść. Gorzej, że trzeba powstrzymywać się od chęci walenia głową w ścianę przy rozdziałach tylu "Przemiany społeczne w Sogdianie a walka klas" i regularne odwoływanie się do Marksa, Engelsa i Lenina, co byłoby śmieszne, gdyby nie było straszne i irytujące jednocześnie. O ile wiem, książka Gafurowa nadal jest jedynym tak przekrojowym i tak pełnym opracowaniem w języku polskim, więc jeśli ktoś nie ma cierpliwości do przebijania się przez podręczniki akademickie o historii państw Azji Centralnej od starożytności do XVIII wieku, Gafurow daje chociaż podstawy.