Joachim Bauer

W ciągu ostatnich tygodni wzrosło w naszym kraju zainteresowanie edukacją. Zostały wprowadzone kolejne zmiany, które eksperci komentują niejednoznacznie. Niestety wydawać, by się mogło, że w politycznych przepychankach zapomniano o jednym, a mianowicie o dobru dziecka oraz kondycji polskiego systemu szkolnictwa. W tej sytuacji dyskusja powinna raczej dotyczyć wpływu szkoły na dziecko oraz stanu edukacji w naszym kraju. Pomocną lekturą dla nauczycieli i rodziców jest książka Co z tą szkołą? Siedem perspektyw dla uczniów, nauczycieli i rodziców autorstwa niemieckiego neurochirurga i psychiatry Joachima Bauera. Badacz proponuje siedem obszarów- perspektyw, które należy wziąć pod uwagę, aby szkoła była miejscem przyjaznym dla ucznia, nauczyciela i rodziców. Jego zdaniem w szkole powinna panować atmosfera wzajemnej akceptacji i zrozumienia oraz twórczej inspiracji. Każdy z uczestników procesu edukacyjnego powinien posiadać dobre skojarzenia związane ze szkołą. Dziecko powinno czuć się w niej bezpiecznie, jak w ,,drugim domu”, nauczyciel- spełnienie, satysfakcję z wykonywanego zawodu oraz uczucie bycia szanowanym, a rodzic powinien aktywnie uczestniczyć w procesie edukacyjnym dziecka i starać się rozwijać relacje partnerskie z nauczycielem. Pierwsza perspektywa dotyczy postrzegania ucznia. Autor książki sprzeciwia się takiemu samemu traktowaniu różnych uczniów. Postuluje indywidualne podejście do każdego ucznia poprzez uwzględnienie jego osobowości. Szkoła jako miejsce nauki powinna być przestrzenią przyjazną pełną pozytywnych wspomnień. Winna być miejscem pobudzającym kreatywność i rozwijającym wielotorowe myślenie. Dzięki współpracy ucznia z nauczycielem nie powinno w niej być miejsca na agresję i brak szacunku. Istotnym pośrednikiem między uczniami a rodzicami w procesie edukacyjnym są nauczyciele. Dlatego tak ważne jest budowanie między nimi pozytywnych relacji opartych na pozbywaniu się barier i schematycznego myślenia. Wykonywać ten zawód powinny osoby, które są pewne, że to ich wymarzona praca i posiadają zdolności do pokonywania napotykanych przeszkód. Do ich zadań należy również wypracowanie własnego programu nauczania, który powinien walczyć z politycznymi próbami narzucania wyobrażeń o szkole i jej funkcjonowaniu. Osobami stale zaangażowanymi w proces edukacji powinni być także rodzice. Powinni motywować dziecko do nauki i wspierać je psychicznie w razie pojawiających się trudności w nauce. Do nich należy także pokazanie dróg radzenia sobie w grupie. Przy współpracy z nauczycielem rodzice powinni brać pod uwagę dobro dziecka i przezwyciężyć własne wyobrażenia o szkole. Często zdarza się, że rodzice postrzegają szkołę przez pryzmat własnych doświadczeń lub nie zwracają uwagi na zmiany, jakie zaszły pod względem rozwoju technicznego i metodycznego warsztatu pracy nauczyciela. Bauer zwraca uwagę na problem kształcenia z perspektywy ucznia, a przede wszystkim absolwenta konkretnego szczebla edukacji. Coraz częściej dzieje się tak, że dziecko opuszcza szkołę z poczuciem klęski. Wielu z nich uważa, że nie nabyło żadnych przygotowujących do życia umiejętności- motywacji wewnętrznej, wiary we własne możliwości, wiedzy solidnej (opartej na wyważonych proporcjach między zagadnieniami teoretycznymi a praktycznymi) oraz kompetencji społecznych. Podobne odczucia miewają studenci pedagogiki, którzy nie czują się przygotowani pod względem emocjonalnym do zawodu. W tej sytuacji autor książki zwraca uwagę na istotne kwestie typu budowanie więzi z uczniami, rozpoznawanie sygnałów wysyłanych przez uczniów, czy przyczyny złego zachowania dziecka na lekcji. Książka zawiera, oprócz teoretycznych rozważań, wiele bardzo przydatnych porad, które pozwolą nauczycielowi przygotować się pod względem psychicznym i emocjonalnym do wzięcia odpowiedzialności za nauczanie dziecka i przekazywanie mu systemu wartości. Bardzo przydatne są np. wskazówki dotyczące wystąpienia nauczyciela przed klasą. Bauer zwraca uwagę na uwarunkowania emocjonalne nauczyciela i umiejętność nawiązania kontaktu z uczniami. Radzi, aby nie okazywać negatywnych emocji i starać się utrzymywać pozytywne relacje. Za najważniejszy moment, który może zaważyć na budowaniu relacji z uczniami, uważa pierwsze minuty lekcji. Wówczas dzieci skupione są na przyjściu nauczyciela, który powinien wejść do klasy swobodnym krokiem i zatrzymać wzrok na uczniach na kilka sekund. Równie ważne, jak sprawy formalne (sprawdzanie obecności itd.),jest nawiązanie emocjonalnego kontaktu z dziećmi, które rozpocząć można od zapytania o ich nastrój. Wówczas dzieci czują się bardziej przywiązane do nauczyciela i postrzegają go lepiej. Książka Bauera to popularnonaukowa publikacja pełna odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. To doskonałe źródło wiedzy dotyczące zależności między nauczycielem i uczniem. Co z tą szkołą? jest także świetnym poradnikiem dla rodziców, którzy zainteresowani są problematyką edukacji swoich dzieci. Książka napisana jest przystępnym dla każdego językiem, z dużą dawką rozważań nad ciągle wielogłosowym aspektem edukacji. To lektura obowiązkowa dla każdego nauczyciela i zaangażowanego w życie szkolne rodzica.