Polski chemik teoretyczny, profesor Uniwersytetu Warszawskiego.
Studiował chemię na Uniwersytecie Poznańskim w latach 1947-1951, gdzie uzyskał stopień magistra filozofii, specjalizując się w chemii organicznej. Swoją karierę uniwersytecką zaczął jeszcze przed ukończeniem studiów jako asystent prof. Jerzego Suszki. Jego praca doktorska, Wpływ zahamowanej rotacji na rozpraszanie niskoenergetycznych neutronów przez związane protony, obroniona w 1953 roku na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego pod kierunkiem Leopolda Infelda nie miała jeszcze takiego charakteru, ale wyjazd w 1957 roku do University of Chicago, umożliwił rozpoczęcie obliczeń dla cząsteczki wodoru. Obliczenia jego energii dysocjacji cząsteczki wodoru były pierwszym przypadkiem w historii, gdy modelowanie metodami chemii kwantowej przyniosło wyniki znacznie bardziej dokładne niż doświadczenia spektroskopowe. Od 1958 roku, we współpracy najpierw z Clemensem Roothaanem z University of Chicago, później z Lutosławem Wolniewiczem z UMK w Toruniu obliczył szereg poprawek do energii cząsteczki wodoru. Zajmował się najpierw energią korelacji elektronowej za pomocą jawnie skorelowanych baz funkcyjnych pomysłu swojego i L. Wolniewicza w ramach przybliżenia Borna-Oppenheimera, a następnie adiabatycznymi, nieadiabatycznymi i relatywistycznymi poprawkami do tej energii. W rezultacie Gerhard Herzberg kilkakrotnie powtarzał swoje pomiary, by zbliżyć się do dokładności uzyskanej przez niego i Wolniewicza. Obliczenia o podobnej jakości wykonał również dla stanów wzbudzonych cząsteczki wodoru. Przyczynił się również znacznie, wraz ze współpracownikami z Wydziału Chemii UW, do rozwoju teorii oddziaływań międzycząsteczkowych. Był jednym z pionierów rachunku zaburzeń o adaptowanej symetrii (ang. symmetry adapted perturbation theory, SAPT) oraz prac nad nieaddytywnością oddziaływań międzycząsteczkowych. W latach 1961-1966 kierował grupą badawczą w Instytucie Badań Jądrowych w Świerku, a w 1965 roku stanął na czele Katedry Chemii Teoretycznej Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, przekształconej później w Pracownię Chemii Kwantowej. W 1969 roku został profesorem zwyczajnym i członkiem Polskiej Akademii Nauk. Jego osiągnięcia zostały też wcześnie dostrzeżone przez społeczność międzynarodową. W 1967 roku został uhonorowany medalem Międzynarodowej Akademii Nauk Kwantowo-Molekularnych (IAQMS), pierwszym przyznanym przez tę organizację, której później (1988) został członkiem (jedynym oprócz niego Polakiem wyróżnionym medalem Międzynarodowej Akademii Nauk Kwantowo-Molekularnych i jej członkostwem jest Bogumił Jeziorski, jego uczeń i wieloletni współpracownik). Otrzymał także, między innymi, Nagrodę Alexandra von Humboldta oraz medal Izraelskiej Akademii Nauk. W latach osiemdziesiątych intensywnie zajmował się modelowaniem teoretycznym rozpadu beta trytu związanego w cząsteczkach lub ciele stałym. Wynikiem tych obliczeń były dane kluczowe dla prób ustalenia masy neutrina elektronowego z badań rozpadu cząsteczkowego trytu, używane do dziś w eksperymentach mających na celu określenie masy spoczynkowej neutrin. Innym polem jego działalności naukowej była fuzja jądrowa katalizowana mionami. Pierwsze obliczenia stałej szybkości fuzji opublikował, wraz z Clemensem Roothaanem i Robertem Sackiem już w 1960, a tematykę rozwinął w latach osiemdziesiątych pod wpływem nowych doniesień eksperymentalnych. Wraz ze współpracownikami z Gainesville i Uniwersytetu Warszawskiego, opublikował bardzo dokładne obliczenia dla cząsteczek zawierających miony, uwzględniając nie tylko oddziaływanie elektrostatyczne, ale też oddziaływanie silne między jądrami trytu i deuteru. Prace te pozwoliły na opracowanie teoretycznych limitów wydajności katalizy mionowej. Jego prace są szeroko znane i do tej pory często cytowane. Jeden z jego artykułów wskazany został w bazie Current Contents jako klasyk cytowań. Inny jest jednym z setki najbardziej cytowanych artykułów pisma "Reviews of Modern Physics". Należy on do najwybitniejszych polskich chemików teoretycznych, który zapoczątkował rozwój tej dziedziny nie tylko w Polsce, ale i na świecie.
Wyróżnienia krajowe jego pracy obejmują, między innymi, Medal im. Mikołaja Kopernika przyznawany przez PAN, Medal Śniadeckiego Polskiego Towarzystwa Chemicznego, oraz tytuł doktora honoris causa jego macierzystej uczelni, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Jego imieniem nazwano ulicę na warszawskim Kampusie Ochota oraz jedną z sal wykładowych Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Upamiętniony został także medalem Kołosa przyznawanym przez Polskie Towarzystwo Chemiczne oraz Uniwersytet Warszawski oraz nagrodą naukową jego imienia przyznawaną przez Wydział Chemii Uniwersytetu Warszawskiego za wyróżniającą się rozprawę doktorską.
