Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Łotr albo głupek, w moim mniemaniu, narodowości nie ma, jest po prostu łotrem albo głupkiem.

W okolicach Ponte della Musica, niedaleko koszarów policji, widziano ostatnio całą rodzinę dzików maszerującą gęsiego ścieżką rowerową. Tuż obok miejsca, gdzie koczują imigranci, a urzędnicy, artyści i menadżerowie uprawiają jogging. Na skrzyżowaniu, za mostem, w drogę weszły im dzikie kaczki, paradujące w przeciwnym kierunku. Na drodze leżały resztki jedzenia, które zjadały szczury...

Historia nas skrzywdziła, ale to powinno nas uczulić na los ludzi, którzy mieszkają obok.

Sporo lat później wszyscy wielcy włoscy wydawcy będą sobie pluli w brodę, że interes życia przeszedł im koło nosa, a całość puli zgarnęła nieduża oficyna z Palermo. Camilleri pozostał jej wierny do końca. Zaczął swoją pisarską karierę bardzo późno, bo w wieku prawie siedemdziesięciu lat (niech cezurę stanowi tutaj pierwsza książka z komisarzem Montalbano), a sprzedał ponad trzydzieści milionów egzemplarzy swoich książek, które przetłumaczono na sto dwadzieścia języków.

Tak, Pewex, jak w Warszawie z lat osiemdziesiątych. W stolicy Italii to całkiem znana, niezbyt duża sieć marketów, z których pierwszy powstał w 1968 roku. Współwłaściciel Sante Cetorelli (drugim jest jego brat Paolo) mówił w wywiadzie dla portalu Mark Up, że pomysł na nazwę faktycznie przejął z Polski. „W czasach sowieckiego reżimu istniały tam sklepy, w których za dolary można było kupić wszystko, od kawioru po samochody. Bardzo nas ten pomysł poruszył i stanowił źródło inspiracji”. Braciom spodobało się także logo firmy, które tylko nieznacznie zmienili, i tak powstała włoska wersja polskiego sklepu.

We Włoszech nie znasz godziny, kiedy sklepikarz otwiera biznes, i nie znasz tej, gdy ów biznes zamyka. Sam sklepikarz tego nie wie. Dzisiaj ma takie zasady, że otwiera o dziewiątej rano, robi przerwę o dwunastej trzydzieści, a jutro jego zasady mogą być zupełnie inne (...) Kiedy zapytasz go dlaczego, odpowie, że przecież czyni tak od czterdziestu lat, więc żadnych zasad nie łamie. On po prostu codziennie wymyśla je na nowo. Zasady w kraju bez zasad są przeurocze.

Siena wygląda jak elegantka w średnim wieku, zwłaszcza jeżeli porównać ją z Rzymem. Elegantka z pipidówy, oczywiście. Bo to nie jest jakaś wielka dama, ale prowincjonalna pani, która ma na sobie wszystko, co trzeba. I to wszystko jest drogie, może nawet drogocenne, jednak brak jej szaleńczego uroku, jakiegoś nawet małego defektu, co czyniłoby ową panią bardziej ludzką. Czysta, nieludzka perfekcja.

Siena jest przyziemna i cicha. Jej sylwetka zlewa się z otaczającą ją ziemią. Kontrapunkt stanowią, oczywiście, drzewa, ale one dominują na peryferiach. Samo miasto to wielobarwny kamień. Cichy kamień.