Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Liczyłem, że będzie to także przewodnik po świecie syriackim co trochę sugerował tytuł - nie tego oczekiwałem. Jednak to raczej przewodnik turystyczny, podróżniczy z perspektywy zainteresowań Polaków - po miejscach związanych głównie z chrześcijaństwem. Architektura (dość drobiazgowo opisywana, co nie każdego może interesować),zabytki, kościoły - w większości zrujnowane, ciekawostki, legendy, ikony, postacie świętych. Pewnym nowum dla mnie było przeczytanie o organizacji i obyczajach pierwszych kościołów chrześcijańskich domus ecclesiae - o nich jest jednak niewiele. Otóż pierwsze kościoły pochodzą z IIIw. Wcześniej z powodu prześladowań I-IIIw. spotykano się w prywatnych domach domus ecclesiae. Ale dowodem, że chrześcijaństwo było bardzo dobrze ugrunowane jest to, iż od III do VI w. powstało dosłownie tysiące kościołów w Syrii, nie powstałyby w takiej liczbie gdyby chrześcijaństwo w II i III w. nie było dobrze już ugruntowane. Ciekawy artykuł jest o Ebli -Tell Mardikh, otóż miasto to polożone na szlaku Abrahamowym, a raczej znalezione w tym mieście tabliczki klinowe z miastami Sodoma i Gomora świadczą o tym, że historia Abrahama między XIX a XVIII w p.n.e to nie bajki. Poza tym jeden z przewódców Ebli miał podobne imię do protoplasty hebrajczyków Ebera "Eberum" (słowo Iḇri określa "hebrajczyków"). Znajdują się tu także informacje, które można uznać za lapsusy - choć nie trzeba- takie, że język aramejski Maʕlūli to mieszanka syriackiego, hebrajskiego i arabskiego - hebrajskiego na pewno nie, nie ma rodzajnika hebrajskiego i końcówek hebrajskich - morfologicznie i składniowo zupełnie nie przypomina hebrajskiego, mimo podobieństw niektórych słów (čalmida w aramejskim, talmid w hebrajskim - w Maʕluli t przeszło w č - hebraizmów w aramejskim jest stosunkowo mało),określoność jest budowana na wzór aramejski rabb -nieokreślony, rappa określony albo przez przyrostek, lub wrostek "l" "il" po słowie nie przedrostkowo jak w hebrajskim i arabskim- typowa aramejska cząstka względna - zależności (najczęściej "który") czyli aramejskie di (w Maʕluli "ti" choć w pisowni di) w hebrajskim nie występuje. Mimo wpływu 10 typów koniugacji arabskiej, słowa zachowują aramejskie formy tworzone na wzór aramejski itp. nie w arabskim brzmieniu - z końcówkami i spółgloskami aramejskimi, choć trzeba przyznać, że język jest nieco zarabizowany (10 form nie 6 jak w typowym aramejskim). Ale "słownikowo" może być różnie - można przyjąć optykę, że to arabski jest zarameizowany (arabowie - nabatejczycy, mówili aramejskim nabatejskim, literackim językiem nabatejczyków był wyłącznie nabatejski aramejski - choć mogła istnieć dyglosia arabsko-aramejska - tylko kilka arabskich inskrypcji z setek czy tysięcy aramejskich nabatejskich) czyli jak już powiedziałem arabski "leksykalnie" może być zarameizowany. Naukowcy jednak boją się takiej optyki i najczęściej twierdzą, że to aramejski leksykalnie jest zarabizowany nie na odwrót - myślę, że przyjęło się tak twierdzić ze strachu, aby się nie narazić - arabski to przecież język Koranu. Najbezpieczniej jednak przyjąć postawę o wzajemnym wpływie (zarówno aramejski jest zarabizowany jak i arabski zarameizowany). Jeżeli jednak chcesz się trochę dowiedzieć o Aramejczykach i aramejskim to odradzam kupowanie tej książki - nie o tym ona jest. Jako przewodnik turystyczny po Syrii "dla Polaka" sprawdza się dobrze. Nie jest to jednak pozycja naukowa czy historyczna.