Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Tomasz Kukołowicz napisał książkę, której tematyka od pewnego czasu nie jest niczym kontrowersyjnym i odkrywczym. Kto bowiem ma chęci i czas sięgnąć po polską poezję i zgłębić jej zagadnienie, na pewno wie o lirycznych konfliktach Mickiewicza ze Słowackim czy Mickiewicza z Zanem. Spory te przez wielu nazywane są – trochę żartobliwie – pierwszymi beefami, pierwszymi walkami na słowa, które w muzyce, jaką jest rap, występują niemal na każdym kroku. Pomysł zestawienia obok siebie XIX-wiecznych autorów związanych z Towarzystwami Filomatów i Filaretów ze współczesnymi twórcami kojarzonymi z kulturą hip-hopową nie wydaje się zatem bezpodstawny, co Kukołowicz udowadnia zresztą na każdej karcie swojej książki. Jest tylko jeden problem: ze względu na formę i język, książka na pewno nie trafi do większości odbiorców rapu w Polsce, którymi przeważnie są ludzie młodzi (co potwierdzają wyniki badań prezentowane nam przez autora na stronach 144-152). Śmiem twierdzić, że „Raperzy kontra filomaci” to doskonały pretekst do zainteresowania kulturą osiedli osób, które o rapie wiedzą niewiele, ale dzięki naukowemu podejściu do tematu oraz akademickim rozważaniom autora, mogą zaczerpnąć nieco wiadomości, które – być może – w przyszłości będą stanowiły fundament pod dalszą edukację. Kant, Arystoteles – dla większości nastolatków, którzy nie znają nawet hip-hopowych klasyków z lat 80. i 90., filozofowie ci, to postaci całkowicie anonimowe. Co więcej, wywód prowadzony przez autora książki, dla przeciętnego Polaka czytającego pół książki rocznie, będzie wydawał się nudny i mało istotny w świetle faktu, że Rychu Peja nie darzy sympatią Tedego. Dlaczego zatem „Raperzy kontra filomaci” to pozycja warta uwagi? Przede wszystkim docenić należy pracę, jaką autor włożył w jej napisanie. To nie była zapewne przysłowiowa „bułka z masłem”. Czytając jednak kolejne rozdziały dochodzę do wniosku, że Kukołowicz autentycznie cieszył się z postępów, a przytaczane argumenty za lub przeciw stawianym przez autora tezom nie są wymysłem jakiegoś tam magisterka, który o trzepaku i siedzeniu na klatce wie niewiele. Kukołowicz autentycznie czuje klimat zarówno filomackich spotkań przy miodzie, jak i rapowych bitew freestyle’owych, odnajdując w tekstach raperów odbicie społeczeństwa, zestawia je z wierszami studentów Uniwersytetu Wileńskiego, potwierdzając wspólne dla obu grup źródło tworzenia, jakim jest bunt. Niezwykle interesująca jest pierwsza część książki poświęcona wyobraźni, której definicję autor próbuje przedstawić w oparciu o dotychczasowe badania. Stojący niejako w bliskim kontakcie, znajdujący się w części drugiej książki, rozdział „Treść wyobraźni” (s. 262),okazuje się ciekawym zestawieniem porównań stosowanych przez filomatów i raperów. Wyniki badań przeprowadzonych przez autora pokazują zmienność myślenia twórców na przestrzeni wieków. Duży plus dla Kukołowicza również za zdanie „Przypuszczanie, że Masłowska podniosła rap do rangi sztuki, jest po prostu śmieszne” (s. 320). Cieszę się, że w kraju nad Wisłą mieszkają jeszcze osoby, które nie boją się głośnio wyrażać negatywnego zdania na temat twórczości laureatki Paszportu „Polityki” z 2002 roku, tym samym obnażając niewiedzę niektórych „ekspertów” na temat rapu i kultury hip-hop. Oczywiście „Raperzy kontra filomaci” nie jest książką, co do której będę bezkrytyczny. Nie zgodzę się na przykład z twierdzeniem, że polski rap został wymyślony (s. 177). Ta muzyka jest bowiem próbą przełożenia na grunt polski wzorców zaobserwowanych u twórców ze Stanów Zjednoczonych, co potwierdzają w wywiadach rodzimi raperzy, powołując się chociażby na kultowy program „Yo! MTV Raps”. Polemizowałbym również z problemem przedstawionym na stronie 168, dotyczącym jednego z zadań z podręcznika do klasy pierwszej szkoły ponadgimnazjalnej, na który powołuje się autor. Otóż spieszę z wyjaśnieniem, że ćwiczenie nie jest potraktowaniem zagadnień „przykładów nieporadności językowej” i „naruszenia zasad poprawności językowej” jako równorzędnych, ale ma na celu zmuszenie ucznia do stworzenia dłuższej (niż dwa zdania) wypowiedzi pisemnej (lub ustnej),co w przypadku rozbicia zagadnienia na dwa lub trzy osobne ćwiczenia nie stworzyłoby pretekstu do takiego zachowania. Wpadki te nie umniejszają jednak walorów książki wydanej przez Narodowe Centrum Kultury, potwierdzając jednocześnie coraz większe zainteresowanie rapem i całą kulturą hip-hop nie tylko ze strony mediów muzycznych i słuchaczy, ale osób na co dzień nie związanych i nie kojarzonych z tym środowiskiem. // źródło: mój blog, https://axunarts.wordpress.com/2015/03/25/krotka-pilka-264-poczytaj-jesli-sluchasz/