Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Nie umiem dokładnie sprecyzować dlaczego tak jest, ale od pewnego momentu lektury nie mogłem przestać myśleć o książce Jerzego Krzysztonia „Obłęd” (przeczytanej gdzieś w zamierzchłej przeszłości). I wcale nie dlatego nawet, że i tu i tam mamy niejako do czynienia z pacjentem psychiatrycznym. Chociaż może właśnie tak. Może sposób prowadzenia narracji właśnie z tym jest związany. Ale tak jak Krzysztoń opowiadał niejako swoje własne przeżycia, tak historia opisana przez Edwarda Pasewicza powstała chyba w jego głowie. A w każdym razie sposób jej przedstawienia. Bo nie wiem, czy jest to od początku do końca wymyślona powieść, czy może reportaż literacki. A może rodzaj spisanych własnych przeżyć autora? Bo nie wiem, w którym miejscu kończą się fakty, a w którym zaczyna fikcja, co jest prawdą, a co tylko domysłem. Kompozytor Norbert von Hannenheim jest postacią autentyczną, choć nigdy o nim wcześniej nie słyszałem, ale czy autentyczne są, decydujące tu niemal o wszystkim, zapiski babki narratora, Weroniki Werhunt z Międzyrzecza? Jeśli cała ta opowieść powstała wyłącznie w głowie autora, to nie wiem, pod czego wpływem ją pisał, jakich środków zażywał, co było jego inspiracją. Że powstał majstersztyk, nie mam wątpliwości. Ale majstersztyk trudny w lekturze. Fascynujący, ale niełatwy. Niby całość układa się w jakąś logiczną opowieść, ale wątków jest tak dużo, styl tej książki wymaga ciągłej uwagi, bo nim się człowiek zorientuje już jest w innym miejscu, już stracił wątek, już nie wie kto w tym momencie i o czym opowiada; czy to lata trzydzieste, czy zaraz-powojenne, czy może już współczesne. Do tego dochodzą sny bohatera, które – choć wydaje się to niemożliwe – są jeszcze bardziej szalone niż jego jawa. Jeśli komuś w tym opisie jeszcze wciąż czegoś mogłoby zabraknąć, to należy niewątpliwie dodać, że całość przesiąknięta jest homoerotyzmem i to w sposób absolutnie uciekający od jakiejkolwiek subtelności (żeby to w miarę subtelnie określić). No i jest tego prawie 600 stron! Polecam z czystym sercem, ale chyba tylko najwytrwalszym czytelnikom. Bo lektura to faktycznie fascynująca i w formie i w treści, ale na pewno nie łatwa. Myślę, że taką książkę można napisać tylko raz w życiu.

Nie umiem dokładnie sprecyzować dlaczego tak jest, ale od pewnego momentu lektury nie mogłem przestać myśleć o książce Jerzego Krzysztonia „Obłęd” (przeczytanej gdzieś w zamierzchłej przeszłości). I wcale nie dlatego nawet, że i tu i tam mamy niejako do czynienia z pacjentem psychiatrycznym. Chociaż może właśnie tak. Może sposób prowadzenia narracji właśnie z tym jest...

Wspaniale napisana, świetnie udokumentowana, wstrząsająca - ale też momentami wzruszająca - opowieść o piekle, które stworzyli hitlerowcy rękami takich kobiet, jak tytułowa Johanna Langefeld. Czy w świecie samego zła, którym były obozy koncentracyjne, zwykły ludzki odruch może stać się powodem, dla którego pomogło się zbrodniarce uciec od odpowiedzialności? Autorka nikogo nie ocenia, ona tylko podaje fakty, z których każdy i każda z nas musi wyciągnąć wnioski. Jedna z najlepiej napisanych książek poświęcona osobie szerzej nieznanej, a tak ważnej; pierwszej nadzorczyni Ravensbrück i kobiecego obozu Auschwitz-Birkenau. Lektura obowiązkowa.

Wspaniale napisana, świetnie udokumentowana, wstrząsająca - ale też momentami wzruszająca - opowieść o piekle, które stworzyli hitlerowcy rękami takich kobiet, jak tytułowa Johanna Langefeld. Czy w świecie samego zła, którym były obozy koncentracyjne, zwykły ludzki odruch może stać się powodem, dla którego pomogło się zbrodniarce uciec od odpowiedzialności? Autorka nikogo...