Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Cormac McCarthy wygląda na miłego, spokojnego, poukładanego człowieka. Słuchasz wywiadu, który przeprowadza z nim Oprah Winfrey i myślisz, że mógłby ci usmażyć smaczny omlet i poczęstować dobrą szklaneczką whiskey. Jako wzorowy dziadek mógłby bawić się z ukochanymi wnukami i opowiadać im bajki. Byle nie takie, jak ta książka. Nieważne, o co w niej chodzi. Co się dzieje z bohaterami: parą biednego, prymitywnego, pozbawionego jakiegokolwiek wykształcenia i jakichkolwiek umiejętności rodzeństwa. Co się wydarzy z dzieckiem. Po prostu czytaj, daj się ponieść prostej frazie i prostej historii. Przewracaj kartki, jedną po drugiej. A kiedy wreszcie odłożysz książkę, przeczytawszy ostatnią stronę, będziesz już wiedzieć, skąd zło świata. Skąd? Z nas samych. Jesteśmy niczym ślepcy na nieznanej drodze. Nie ma w nas nic, co mogłoby nas ocalić, bo nie ma w nas żadnej wartości. Nasza własna małość i głupota skazują nas i świat, w którym żyjemy na nieuchronną klęskę - a jedyne co możemy zrobić, to zaufać Bogu. On nas poprowadzi. W tym sensie to przypowieść biblijna, o porażającej sile, zaskakująco oczyszczająca.
Kto tak dzisiaj pisze? Nie wiem, może nikt. Na pewno nie modny Houellebecq. Jego diagnoza świata w porównaniu z McCarthy’m wydaje się płytka jak patelnia do smażenia naleśników. Ale to oczywiście tylko moja opinia. Zresztą może wcale nie zrozumiałem tej książki. Może nie ma dla nas nadziei, a Bóg jest iluzją? Chętnie bym o tym porozmawiał z autorem. Może kiedyś.

Cormac McCarthy wygląda na miłego, spokojnego, poukładanego człowieka. Słuchasz wywiadu, który przeprowadza z nim Oprah Winfrey i myślisz, że mógłby ci usmażyć smaczny omlet i poczęstować dobrą szklaneczką whiskey. Jako wzorowy dziadek mógłby bawić się z ukochanymi wnukami i opowiadać im bajki. Byle nie takie, jak ta książka. Nieważne, o co w niej chodzi. Co się dzieje z...

To ma być poezja? Ten zbiór licealnych naiwności? Różewicz, Herbert, Grochowiak, Wojaczek przewracają się w grobach. Albo śmieją się głośno i nalewają sobie kolejną szklaneczkę. Mają taką fajną zabawę - który znajdzie zabawniejszy fragment, ten wychyla niebiańską wódkę do dna. Dlatego jest bardzo wesoło...

To ma być poezja? Ten zbiór licealnych naiwności? Różewicz, Herbert, Grochowiak, Wojaczek przewracają się w grobach. Albo śmieją się głośno i nalewają sobie kolejną szklaneczkę. Mają taką fajną zabawę - który znajdzie zabawniejszy fragment, ten wychyla niebiańską wódkę do dna. Dlatego jest bardzo wesoło...

Lubisz czytanie dla czytania, takie czytanie kiedy miło mija czas a ty śledzisz losy bohaterów, całkowicie wchodząc w ich świat, żyjąc ich życiem, z ciekawością co będzie dalej? W takim razie „Tylko Lola” nie jest dla Ciebie. Mówiąc życzliwie, to książka dla bardzo ambitnych, wyrafinowanych odbiorców. Mówiąc złośliwie, to książka pretensjonalna i nudna, a jej dziwaczna forma nie skrywa wiele treści. Tylko naiwniacy dadzą się na coś takiego nabrać.
Ja nie jestem szczególnie ambitny. Lubię, jak mi się podoba. Nie znoszę męki. Sprawdzania ile do końca. Przerzucania kilku kartek bo może coś się przełamie i tekst ruszy. Tutaj niemal do dwusetnej strony walczyłem ze sobą, żeby nie rzucić lektury. Dopiero mniej więcej od tego momentu, gdzieś w połowie książki kiedy okazuje się że chodzi o to kto jest Żydem a kto nie, i że może trzeba będzie z tego powodu wyjechać z przaśnej gomułkowskiej Polski sześćdziesiątego ósmego roku, przestałem się nudzić. Temat niesłychanie ważny. Kilkanaście tysięcy ludzi wygnanych ze swojej ojczyzny. Dramaty i tragedie. Rozstania i pożegnania. I ci ludzie, do dzisiaj z niezabliźniającą się raną. I my, wciąż odczuwający ich brak. Więc czapki z głów, że Jarosław Kamiński pochylił się nad tematem. Zrobił to tak, jak uważał, że będzie dobrze. Ale mnie zmęczył. Bo dla mnie literatura musi się wiązać z przeżyciem. Z identyfikacją z ludźmi, o których się czyta. A w powieści „Tylko Lola” dwie główne bohaterki są za bardzo papierowe, mimo wysiłków - jedna nawet używa dziwnego, męczącego, choć intrygującego stylistycznie języka osoby zaburzonej. Nie potrafiłbym tych dwóch kobiet rozróżnić i poczuć ich indywidualnych emocji. Oszalałeś? One są przecież świetne. To jest niesamowicie napisane. Potrzeba talentu, żeby stworzyć takie dzieło! Tak mnie skontruje zwolennik tej książki. I jak widać po recenzjach, zwolennicy przeważają. Widocznie jest wśród nas całe mnóstwo wyrobionych, ambitnych i inteligentnych czytelników. Może docenili to, że Kamiński nie poszedł w jakiś mały realizm rodem z serialu, ale starał się stworzyć coś więcej, dać nam dzieło w postaci charakterystycznej, wyszukanej formy? Ja zachowam ostrożny dystans do tego wszystkiego. Ze wskazaniem, że może jednak literatura powinna porywać, a nie męczyć. Max Frisch w swoim „Montauk” kilkoma najprostszymi słowami stwarza cały świat, w którym widzi i czuje się wszystko. Włosy dziewczyny rozwiewane przez wiatr. Zapach oceanu. Szelest krzewów. Relację starszego mężczyzny z młodszą kobietą. Jego własną egzystencję, świadomą i w tej świadomości nieuchronnie zmierzającą ku końcowi. Tego mi tutaj zabrakło. Dotykam po ciemku, w grubych rękawicach. I do tej pory nie wiem dokładnie, czego dotykałem.

Lubisz czytanie dla czytania, takie czytanie kiedy miło mija czas a ty śledzisz losy bohaterów, całkowicie wchodząc w ich świat, żyjąc ich życiem, z ciekawością co będzie dalej? W takim razie „Tylko Lola” nie jest dla Ciebie. Mówiąc życzliwie, to książka dla bardzo ambitnych, wyrafinowanych odbiorców. Mówiąc złośliwie, to książka pretensjonalna i nudna, a jej dziwaczna...