W czasach rynkowego sukcesu amerykańskiej fantastyki „Niedźwiedź i słowik” Katherine Arden oferuje nam coś swojskiego, a zarazem świeżego. Równocześnie pokazuje, jak fascynująca może być słowiańska kultura, która zainspirowała amerykańską pisarkę i została znakomicie przyjęta przez czytelników. Autorka splata słowiańskie bajki i wierzenia w opowieść, w której na dalekich pustkowiach chrześcijaństwo miesza się z pogańskimi bóstwami i demonami. Dużo miejsca poświęca opisywaniu realiów życia w średniowiecznej Rusi, na końcu książki załącza nawet słowniczek najważniejszych pojęć. Opowiada o szarej codzienność wypełnionej ciężką pracą i walką ze srogą zimą, wplata w fabułę elementy historii i polityki i ukazuje sytuację kobiet, których życiowym celem ma być wczesne wyjście za mąż i urodzenie mężowi wielu dzieci, ewentualnie wstąpienie do klasztoru. Wasia jest inna, dostrzega więcej i nie barak jej odwagi, żeby zabrać głos i przeciwstawić się zastanemu porządkowi rzeczy, co oczywiście ciągle ściąga na nią kłopoty.

Żeby ocenić, na ile „Niedźwiedź i słowik” jest bajką, wystarczy uważniej przyjrzeć się okładce: najpierw rzucają się w oczy kolorowe kwiaty i zwierzęta, ale po chwili można między nimi dojrzeć kości, czaszki i zakrwawione miecze. Taka właśnie jest ta opowieść: łączy prostotę bajek z grozą wypełzającą z mrocznych lasów i z mrocznych serc. Znakomity początek trylogii.

Agnieszka Kruk