Jesteśmy społecznością, która kocha książki

- So­cial media kar­mią się ludz­ką próż­no­ścią. Lu­dzie chcą wy­glą­dać do­brze, a nie praw­dzi­wie, nawet jeśli im się wy­da­je, że nie przy­wią­zu­ją do tego wagi. Mają też swoje na­wy­ki. Robią sel­fi­ki za­wsze z lewej albo za­wsze z pra­wej ręki, z góry albo z dołu. A na uję­ciach zbio­ro­wych ten, który trzy­ma te­le­fon, za­wsze sku­pia się na sobie. Jasne, upew­ni się, że wszy­scy są w ka­drze, ale do pu­bli­ka­cji wy­bie­rze takie uję­cie, na któ­rym to on wy­szedł naj­le­piej. A że inni wokół niego wy­glą­da­ją jak ra­do­sne kar­to­fle albo Cil­lian Mur­phy wsia­da­ją­cy na po­kład sa­mo­lo­tu z ba­ga­żem pod­ręcz­nym i mor­der­czym pla­nem?

Uwa­żam, że so­cial media zże­ra­ją lu­dziom czas i szare ko­mór­ki. A nie­któ­rzy nie mają ich aż tyle, żeby nimi sza­stać.

Nasze nawyki i reakcje mówią o nas więcej, niż byśmy tego czasem chcieli.

Prawdziwa zbrodnia i prawdziwa literatura wyrastają z tych samych trzewi.

Podobno książka żyje teraz kwartał. Jak muszka owocówka.

Moja mama zawsze powtarza, że prawdziwy trud hartuje ciało i ducha. Dlatego kupuje dwuwarstwowe chusteczki do nosa.

I wtedy Mogiłę coś uderzyło - być może mikrowylew, być może pełnoprawne olśnienie.

Je­stem zwy­czaj­ną eme­ryt­ką, która po­sta­no­wi­ła speł­nić mło­dzień­cze ma­rze­nie, zanim kop­nie w ka­len­darz, a jej ma­ją­tek roz­gra­bią wnuki i wrony.

Nie­ste­ty, cho­ciaż wpa­try­wał się w pa­pier wzro­kiem go­ręt­szym niż po­wierzch­nia Słoń­ca, za­pi­sy ani my­śla­ły się zmie­nić pod tą pre­sją. Albo cho­ciaż spło­nąć ze wsty­du.

- Za­pier­dol, młody. Uczci­wy, pi­sar­ski za­pier­dol. Ach… – Była ko­men­dant­ka wzię­ła się pod boki i za­cią­gnę­ła głę­bo­ko li­sto­pa­do­wym po­wie­trzem. – Uwiel­biam za­pach przy­da­wek o po­ran­ku!

- Mimo naj­szczer­szych chęci Mo­gi­ła nie zdo­łał skon­stru­ować skład­niej­szej wy­po­wie­dzi, ta­kiej z orze­cze­niem i resz­tą gra­ma­ty­ki.

Arek nie po­wi­nien żywić ni­ko­go. Ni­czym. Chyba że w za­kła­dzie kar­nym, cho­ciaż nie wiem, czy to nie ła­ma­ło­by ja­kiejś mię­dzy­na­ro­do­wej kon­wen­cji.

Ca­ło­do­bo­wa po­świa­ta cy­wi­li­za­cji nie do­cie­ra­ła do otu­lo­ne­go le­si­sty­mi sto­ka­mi ośrod­ka. Poza świa­tłem rzu­ca­nym przez la­tar­nie roz­cią­gał się nie pół­mrok, do któ­re­go przy­zwy­cza­je­ni byli miesz­kań­cy miast i mia­ste­czek, lecz praw­dzi­wa, nie­prze­nik­nio­na ciem­ność. Ciem­ność, w któ­rej mogło się kryć wszyst­ko, od przy­cza­jo­nych za­pa­dlisk, po ukry­te po­two­ry, choć praw­do­po­dob­nie nie kryło się nic. Przy lek­kim mro­zie li­sto­pa­do­we­go przed­świ­tu nawet naj­więk­sze stra­chy wo­la­ły za­grze­bać się gdzieś w cie­ple.

- Nie zwy­kłem czy­tać po­god­nych ksią­żek. Po­god­ne książ­ki są za­zwy­czaj li­te­rac­ko przy­gnę­bia­ją­ce.

- Czy kie­dy­kol­wiek spoj­rzał pan pro­sto w coś, co szarp­nę­ło pana za trze­wia, wy­rwa­ło z pana od­dech i duszę razem z ostat­nim po­sił­kiem? I nie, cena no­we­go mo­de­lu aj­fo­na się nie liczy.

- Ja tu two­rzę, pro­szę pana.

– Za­pa­le­nie płuc?

– Li­te­ra­tu­rę. Praw­dzi­wą li­te­ra­tu­rę. A tego się nie robi przy wy­god­nym biu­recz­ku. Widzi pan, ja two­rzę me­to­dą Sta­ni­sław­skie­go. To bar­dzo… – Trosz­cza­niec za­cią­gnął się pa­pie­ro­sem – bar­dzo in­ten­syw­na me­to­da. Szar­pie be­be­chy. Łapie i wy­krę­ca duszę razem z ja­ja­mi. Ja nie piszę, wie pan, jak ten li­te­rac­ki plank­ton, nie kle­pię tych li­te­rek byle jak, byle co, byle szyb­ko, żeby mo­tłoch po­łknął ko­lej­ną por­cję papki jak głod­ny pe­li­kan. Ja się za­nu­rzam, ta­plam, ta­rzam w tym mię­sie, w tych fla­kach, a potem wy­ry­wam je z sie­bie i prze­ku­wam w słowa. Żeby po­wo­łać do życia bo­ha­te­ra z krwi, kości i cier­pie­nia, muszę się naj­pierw nim stać. Muszę nim żyć. Muszę umrzeć. A dziś coś zro­zu­mia­łem. Po pierw­sze, trzech na czte­rech au­to­rów to de­bi­le. Po dru­gie… zbrod­nia! Zbrod­nia to moje prze­zna­cze­nie. Bagno ludz­kich emo­cji, ludz­kich żądz, roz­te­rek, sła­bo­ści, które noszę w sobie, lep­kie i brud­ne, spra­gnio­ne ko­lej­nej ofia­ry, żeby ją wcią­gnąć, wchło­nąć, zma­ce­ro­wać, wszyst­ko to cze­ka­ło wła­śnie na taką opo­wieść o zbrod­ni bez kary. Ale nie na­pi­szę mroku, któ­re­go nie noszę w sobie. Ro­zu­mie pan. Więc… oto je­stem. Oto chło­nę.

Ogar­nie, pew­nie, że ogar­nie (...). No więc tak, da sobie radę, skoro nawet star­szy po­ste­run­ko­wy Mo­gi­ła, żół­to­dziób o cha­ry­zmie wa­ni­lio­we­go bu­dy­niu, jakoś udźwi­gnął cię­żar ocze­ki­wań. Fakt, nie­wie­le bra­ko­wa­ło, żeby się o niego po­tknął. Ewi­dent­nie nie był ga­ze­lą przed­się­bior­czo­ści ani psem na ży­cio­we oka­zje, nie czuł się też w roli wy­kła­dow­cy ni­czym ryba w wo­dzie. Zero przy­dat­ne­go ze­zwie­rzę­ce­nia.

Moja mama za­wsze po­wta­rza, że praw­dzi­wy trud har­tu­je ciało i ducha. Dla­te­go ku­pu­je dwu­war­stwo­we chu­s­tecz­ki do nosa.

- Py­tasz, dla­cze­go je­stem tutaj i wy­sy­piam się po raz pierw­szy od trzy­na­stu lat, za­miast jak na dobrą matkę przy­sta­ło wa­ro­wać całą dobę przy po­tom­stwie beze mnie nie­chyb­nie ska­za­nym na upa­dek mo­ral­ny, mo­cze­nie nocne i ogól­ną za­gła­dę?

– Cho­dzi­ło mi ra­czej o to – (...) - że matki zwy­kle piszą we­so­łe wier­szy­ki i ba­jecz­ki dla dzie­ci. To chyba ich na­tu­ral­ny ga­tu­nek?

(...)

– Widać, że nigdy nie byłeś na szkol­nym ze­bra­niu, które za­miast dwu­dzie­stu minut trwa go­dzi­nę pięć­dzie­siąt, bo jakaś matka musi ko­niecz­nie po­znać me­cha­nizm kom­po­no­wa­nia przez sto­łów­kę zupy z dru­gim da­niem z uwzględ­nie­niem kom­po­tu z owo­ców se­zo­no­wych, a czyjś oj­ciec for­su­je im­ple­men­ta­cję na­rzę­dzi, które do­sko­na­le spraw­dza­ją się w jego mię­dzy­na­ro­do­wej fir­mie, gdzie od­no­si wiel­kie suk­ce­sy z wi­do­ka­mi na awans. Mniej wię­cej po trze­cim kwa­dran­sie czło­wiek jakoś tak od­ru­cho­wo za­czy­na my­śleć o krwa­wej zbrod­ni. Więc tak, na­tu­ral­nym ga­tun­kiem dla matki dzie­ciom jest kry­mi­nał. No, ewen­tu­al­nie hor­ror. I to ra­czej "Piła" niż "Opo­wie­ści z dresz­czy­kiem".

Po­zgon­ny nigdy nie pro­wa­dził młod­sze­go ko­le­gi za rącz­kę, tak jak nigdy nie wy­py­ty­wał o nic świad­ków i po­dej­rza­nych. Po pro­stu mil­czał, zo­sta­wia­jąc roz­mów­cy prze­strzeń na jego wła­sne słowa i ema­nu­jąc ocze­ki­wa­niem, że zaraz zo­sta­nie za­peł­nio­na. Rów­nież i teraz nie mu­siał robić nic wię­cej. Mil­czał tak i mil­czał, aż naraz od tego jego mil­cze­nia Mo­gi­le zwol­ni­ła się blo­ka­da i ko­lo­ro­we kule fak­tów, do­my­słów i sko­ja­rzeń ru­szy­ły w dziki tan, kłę­biąc się w ko­mo­rze, by jedna za drugą tra­fić w od­po­wied­nie miej­sca, uło­żyć się w osta­tecz­ną od­po­wiedź.

Survivalem trochę zbyt często jak na mój gust zajmują się ludzie, którzy mają dużo kasy, za to mało rozumu.

Trzy czwarte tych powieści to lepiej lub słabiej zawoalowane erotyki i pornosy na tle. Obyczajowym. Historycznym. Prawniczym. Mafijnym. Saj-faj. Haj fantasy. Loł fantasy. Dark fantasy. Akademia fantasy. Dark akademia fantasy. Urban fantasy... to że w mieście, nie że z uszami. Akurat pornosów fantasy jest dużo. Z jakiegoś powodu ludzie lubią, jak gość w jednej ręce dzierży nagi miecz, a w drugiej nagiego drąga. I żeby chociaż wydawca napisał otwarcie, że to pornos. Ale nie, bo to brzydko wygląda w portfolio, więc cisną twardo, że fantastyka, panie, Tolkien w pas się kłania. - Krawczyk westchnął smętnie. - A potem człowiek sięga, spodziewając się solidnego światotwórstwa, scen bitewnych i nadludzkich mocy, a tu mu główny bohater co drugi rozdział rozstawia namiot... Nie żebym narzekał albo komuś żałował, co to, to nie, ale aż takim fanem biwakowania to ja nie jestem.

Ludzie nie lubią wydawać pieniędzy na sprawy beznadziejne, takie jak pierwszy tom bez kontynuacji albo roczny abonament na siłowni.

- Katastrofy chyba z zasady nie są drobne – zauważył Mogiła. - O jakiej skali mówimy?
- Jakby wydawnictwo stanęło w ogniu, a my próbowalibyśmy je gasić psikającym jajkiem na wodę,
takim wielkanocnym.

W tym momencie Mogiła prawie się zawiesił. Zwykle obserwował proces z przeciwległego
krańca, czyli od denata strony. Jasne, potrafił odtworzyć przebieg wydarzeń, poskładać z mniejszych lub większych strzępów informacji cały ciąg przyczynowo-skutkowy, ale nigdy dotąd nie próbował zaplanować zbrodni tak, jak zwykle miało to miejsce w naturze, czyli z góry.

Jedyne wydawnictwo z oficjalnym bodycountem ogłasza warsztaty literackie dla śmiałków. Trzy dni w głuszy sam na sam z bezlitosnym wydawcą. Kto przeżyje, ten wygrywa debiut oraz życie! – zakończył szyderczym zakrzyknięciem.

- Ciało, krew, odrąbane palce. – Sztywny nie dał policjantowi dokończyć zdania. - Nie wiem,
rozwleczone flaki dyndające z drzew. TO są twarde dowody.