Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wiedeń pierwszej połowy dwudziestego wieku widziany oczyma Mile, który służy nam za przewodnika, jest fascynujący, pełen tajemnic i jednocześnie powszechnie znanych faktów historycznych. oprowadzając czytelnika po wybranych zakątkach tego wspaniałego miasta autor równocześnie przemyca swoje nostalgiczne przemyślenia przymusowego imigranta, wyrzuconego - jak wielu jemu podobnych - dożywotnio poza nawias dawnego społeczeństwa i brutalnie wymazanego gumką nacjonalizmów z panteonu literatów jugosłowiańskich. kolejny człowiek bez kraju, bez przyszłości, za to z przeszłością, do której uporczywie powraca, próbując stworzyć sobie chociażby namiastkę dawnego życia. na pierwszy rzut oka nie jest to trudne – Wiedeń wszak pełen jest jego rodaków, którzy podzielili ten sam los, albo wcześniej jako gastarbeiterzy za czasów Tity, przyczyniając się zupełnie anonimowo do rozwoju miasta albo równocześnie z autorem jako azylanci po 1992 roku. oprócz wątków osobistych opowieść pełna jest smaczków i mało znanych szczegółów z życia barwnych przedstawicieli sztuki, architektury i władzy, którzy swoje życie i poczynania związali z Wiedniem. taka mnogość osobowości zebrana w jednym miejscu i niemalże w jednym czasie stanowi o wyjątkowości tego miejsca wówczas, a dla współczesnego czytelnika może być właściwym początkiem do zgłębienia biografii wspomnianych zaledwie przez autora postaci. w pewnym sensie można doszukiwać się podobieństw zarówno w kontekście emigracyjnych losów, jak i na płaszczyźnie stylu narracji i postrzegania świata pomiędzy Stojiciem a chociażby Dubravką Ugrešić (pazur i ironia) czy Mirko Kovačem (melancholia). ale to już chyba jest regułą, że ludzie o określonym poziomie wrażliwości podobne okoliczności odbierają i interpretują w podobny sposób. różnica tkwi jedynie w ładunku emocjonalnym i osobistym stopniu pogodzenia z losem. co mi właśnie przypomniało, że nie mogłam się pogodzić z faktem, że ta naprawdę wyjątkowa wycieczka była taka krótka...