Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Jeść każdy musi. Brzmi trywialnie, ale Carolyn Steel pokazuje, jak ogromne znaczenie może mieć nasz pogląd na to, jak, kiedy, ile, z kim i z jakim kosztem dla środowiska spożywamy nasz chleb powszedni. „Sitopia” to almanach wiedzy o naszym zachodniocentrycznym postrzeganiu roli człowieka w naturze i społeczeństwie. Równocześnie jest to książka-manifest, napisana w czasach „za pięć dwunasta” (choć możnaby twierdzić, że godzina dwunasta minęła). Autorka sięga od czasów greckich filozofów do najnowszych trendów rozwojowych, próbując odpowiedzieć na pytanie: „Co musimy zmienić, aby uratować świat w czasach antropocenu (ery panowania homo sapiens)? Gdzie zacząć? Co może zrobić KAŻDY z nas, aby dołożyć do tego ekstremalnie ważnego dzieła swoją cegiełkę?” Uwieżcie mi, nie jest to książka o wrzucaniu kubka po jogurcie do poprawnej przegródki w śmietniku ani o zbieraniu makulatury. Te czasy naiwności, gdy wierzyliśmy, że recykling może uratować świat, mamy już bezpowrotnie za nami. Nie, Carolyn Steel pragnie, abyśmy zrozumieli kilka prawd, bez których wszelka poprawa tragicznej sytuacji nie ma najmniejszych szans na powodzenie. A są to takie stwierdzenia jak „jesteś śmiertelny – działaj odpowiednio”. „Sitopia” przemawia do serca każdego, który postrzega dramatyczny wpływ człowieka na naturę i wije się w rozpaczy, bo nie widzi żadnej szansy na poprawę sytuacji. Książka zwraca uwagę na to, że spożywanie pokarmu dzielimy z wszystkimi zwierzętami a równocześnie jesteśmy biotopem dla całych kilogramów drobnoustrojów, bez których nasze ciało nie mogłoby przetrwać. To właśnie ten aspekt, czyli zrozumienie własnego miejsca w naturze i dopasowanie zachowania do faktu, że bez otaczającego nas środowiska nie jesteśmy w stanie funkcjonować, jest bazą wyjściową do wspięcia się na stromy szczyt przetrwania na tej planecie. Ta książka ma pewne minusy: Obszerność samego tematu (również czasowa, bo obejmująca praktycznie cały okres istnienia naszego gatunku) powoduje, że wiele zagadnień może zostać zaledwie ogólnie zarysowanych. W pewien sposób jest to jednak równocześnie zaleta tej pozycji, ponieważ za pomocą jednej książki i zawartych w niej źródeł można dotrzeć do całej masy interesujących informacji. Nie jest to książka dla zadeklarowanych wyznawców neoliberalizmu. Dostaje się wielkim koncernom, dostaje konsumpcjonizmowi i wierze w nieograniczony wzrost gospodarczy. Jest ona również niebezpieczna dla zabieganych korposzczurków i urobionych po pachy pracowników branży logistycznej (Amazon et consortes) – może spowodować, że zaczniecie hodować własne pomidory na dachu lub (o zgrozo!) przejść na organiczną żywność. Ale przede wszystkim jest to dodający otuchy manifest: Rozwiązanie impasu żywieniowo-ekologicznego jest możliwe, choć nie obejdzie się bez poważnych zmian zachowania. No, to kiedy zaczynamy?