rozwiń zwiń

Więcej papieża i patriotyzmu – minister Czarnek o zmianach w kanonie lektur

LubimyCzytać LubimyCzytać
18.11.2020

Minister nauki i edukacji Przemysław Czarnek zapowiedział w ostatnich dniach zmiany w kanonie lektur szkolnych. W jego planach jest również zerwanie z „pedagogiką wstydu”, wzmocnienie treści patriotycznych i katolickich oraz więcej dzieł Jana Pawła II w szkole. Temat lektur szkolnych jest nam bliski, dlatego piszemy o wszelkich zmianach w kanonie.

Więcej papieża i patriotyzmu – minister Czarnek o zmianach w kanonie lektur Pixabay.com (nastya_gepp)

Chętnie dyskutujemy na temat tego, jakie lektury dodać bądź usunąć z kanonu. Na początku września zastanawialiśmy się w redakcji lubimyczytać.pl, jakie lektury szkolne zapadły nam szczególnie w pamięć i dlaczego. Rok temu na pytanie, kogo jego zdaniem brakuje w kanonie, wyróżniony tytułem Nauczyciela Roku 2018 Przemysław Staroń odpowiedział„Agathy Christie”.

Nowy kanon lektur szkolnych

Dyskusja o kanonie lektur i jego dopasowaniu do współczesnej kultury, obyczajowości trwa właściwie od zawsze. Co jakiś czas pojawiają się głosy o konieczności zrewidowania tej fundamentalnej dla edukacji listy książek, usunięcia tytułów przestarzałych, wprowadzenia dzieł nowocześniejszych, lepiej obrazujących uczniom dynamikę współczesnego świata. Czasem wynika to z pobudek czysto politycznych, a czasem z merytorycznych. Kanon lektur jest dynamiczny i od lat ewoluuje, ale znajdują się na nim też tytuły czytane przez naszych rodziców, dziadków i pradziadków. Ministerstwo edukacji nie stroni od eksperymentów: obecnie prowadzone są działania pilotażowe mające na celu sprawdzenie, jak sprawdza się w roli lektury gra komputerowa „This War of Mine”.

O szeroko zakrojonych zmianach w podstawie programowej minister Czarnek mówi już od kilku tygodni. Na początku listopada na antenie Polskiego Radia 24 zapowiedział zrewidowanie podstawy programowej z języka polskiego i historii. Dodał również, że w nowym kanonie lektur powinno znaleźć się zdecydowanie więcej dzieł papieża Jana Pawła II oraz treści wzmacniających postawy patriotyczne wśród dzieci i młodzieży, choć nie zaznaczył, jakie konkretnie tytuły ma na myśli. Jeśli chcecie sprawdzić aktualną listę lektur dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych obowiązujących w roku szkolnym 2020/21, zerknijcie do naszego zestawienia tytułów.

Dziedzictwo wielkich Polaków

Jak wynika z kolejnych zapowiedzi ministra nauki i edukacji zmiany nie będą dokonywane w trakcie roku szkolnego, a wszelkie pomysły są dopiero rozważane. Na antenie telewizji wPolsce.pl Przemysław Czarnek powiedział:

„Oczywiście, że analizujemy lektury, które znajdują się w tym kanonie i w sposób ewolucyjny, a nie rewolucyjny, będziemy tak ewentualnie zmieniać ten kanon, by było w nim więcej treści, które pozwolą poznać młodym Polakom, skąd są i dlaczego mogą żyć w wolnym kraju. Młodzież musi poznać dziedzictwo wielkich Polaków”.

Ze słów ministra można wnioskować, że w obecnym kanonie lektur brakuje podobnych treści. Na pytanie dziennikarza Polskiego Radia 24 o to, co robić, aby ów stan rzeczy zmienić, Czarnek odpowiedział:

„One już tam są, ale trzeba zwiększyć wysiłek, by było ich więcej – na przykład poprzez zmianę kanonu lektur. Ale również poprzez spojrzenie gruntowne na podręczniki, zwłaszcza te do historii najnowszej, które dopiero będą tworzone (…), a które będą pokazywały również losy naszej niepodległości w ostatnim stuleciu”.

Więcej papieża i patriotyzmu

Minister podkreślił też znaczenie treści patriotycznych w wychowaniu uczniów oraz lepszego definiowania tego, czym jest polskość i jak powinna być dziś odczytywana. Jego zdaniem część współczesnych nie rozumie, jak wielką pracę musiały wykonać poprzednie pokolenia, abyśmy dziś mogli żyć w wolnym, demokratycznym kraju. Fundamentalną rolę w procesach niepodległościowych odgrywał Kościół katolicki i jego rola musi mocniej wybrzmieć w treściach podręczników. Co za tym idzie, Czarnek proponuje, aby zdecydowanie zwiększyć liczbę dzieł Jana Pawła II w kanonie lektur szkolnych:

„Trzeba upowszechniać wielkie dziedzictwo Jana Pawła II – wielkiego etyka i filozofa. Usłyszałem więc, że «minister nie zna kanonu lektur, bo przecież jest Jan Paweł II, ‘Pamięć i Tożsamość’». No jest, ale tylko we fragmentach i to nieobowiązkowo. Musimy odkrywać nasze człowieczeństwo, ale nie będzie tu decyzji natychmiastowych, które wywracają do góry nogami świat oświaty. To organizm żywy, na którym nie można przeprowadzać eksperymentów. Trzeba stopniowo i konsekwentnie zmieniać tę rzeczywistość. To potrzebne. Widzimy to na przykładzie tej niewielkiej części polskiej młodzieży, która wyszła na ulicę i skandowała hasła, które jeżyły włos na głowie i świadczyły o kompletnych brakach w edukacji i wychowaniu”.

Słowa ministra należało prostować, w kanonie lektur bowiem „Pamięć i tożsamość” wprawdzie była, ale w latach 2005-07. Książkę umieścił tam minister Roman Giertych, a usunęła minister Katarzyna Hall. Obecnie wśród lektur nieobowiązkowych można znaleźć wywiad rzekę z papieżem pt. „Przekroczyć próg nadziei”.

Według ministra Czarnka problematyczny jest też stosunek do spuścizny polskiego papieża w kręgach polskich akademików:

„Jeśli słyszę dziś, że w wielu polskich uczelniach odmawia się prawa doktorantom do cytowania św. Jana Pawła II, a także św. Tomasza z Akwinu, mówiąc, że to nie byli naukowcy, to jest niestety zgnilizna naszego systemu szkolnictwa wyższego, z którą będziemy musieli kończyć, poprzez wprowadzanie również do kanonu lektur dzieł Jana Pawła II, zwłaszcza w tych starszych rocznikach”.

Minister Czarnek zapowiedział także ostateczne porzucenie „pedagogiki wstydu”, która jego zdaniem jest cechą charakterystyczną polskiej edukacji od kilkudziesięciu lat oraz wyrugowanie ze szkolnictwa poglądów lewicowych:

„Nie ma zgody na dominację czy wręcz dyktaturę poglądów lewicowo-liberalnych, zwłaszcza tych radykalnych w treści, wręcz totalitarnych, które opanowały w szczególności szkoły wyższe, ale przenikają również do szkolnictwa średniego i podstawowego”.

Kanon lektur oczami użytkowników lubimyczytać.pl

Jakie pomysły na kanon lektur szkolnych mają użytkownicy lubimyczytać.pl? Cytujemy kilka ciekawych opinii. Użytkowniczka dominika_ker napisała: 

„Najbardziej zapamiętałam te trudne lektury, których zrozumienie przychodziło ciężko, a wyjaśnienie niektórych wątków przychodziło dopiero na lekcjach języka polskiego”. 

Z kolei sugawara.senpai sugeruje, że warto byłoby zostawić więcej swobody w doborze tytułów nauczycielom języka polskiego:

„Uważam, że nauczyciel, który ma narzucone przez ministerstwo książki, których sam nie lubi w żaden sposób nie przekaże swoim uczniom pasji czytelniczej. Moim zdaniem lepszym rozwiązaniem byłoby danie wolnej ręki nauczycielowi, jeśli chodzi o literaturę, tak żeby z jakiegoś wielkiego zbioru mógł wybrać te, w których sam się dobrze czuje w ten sposób uczniowie będą mieć pewność, że to nie jest książka narzucona, ale taka, którą autentycznie ktoś docenia. Przez lektury szkolne prawie całkowicie przestałam czytać”.

Pojawiają się i takie głosy, że uczniowie czytają za mało i należy ich do tego zdecydowanie mocniej zachęcać, co wyraziła użytkowniczka Karolina Sychulec-Kozłowska:

„Gdyby nie lektury w szkole, większość dzieci, młodzieży nie zapoznałoby się z klasyką literatury. Czasami trzeba zmusić do czytania! Lektury mają uczyć patriotyzmu, współczucia, przyjaźni,  wzruszyć serce i umysł. Zawsze polecałabym „Chłopców z Placu Broni”, „Serce” - teraz do tej książki się nie sięga. Szkoda! Dwie lektury na semestr to skandal! Za moich czasów obok lektur obowiązkowych były i lektury uzupełniające. Jakoś uczniowie nie potracili życia! Kto czyta, to i z krzyżówką da sobie radę.”

W kontekście wykorzystania w nauce nowoczesnych mediów wypowiedział się Bosy_Antek, który zna problem od środka:

„Nie oszukujmy się - gry są w tym momencie rozwoju kultury najbardziej angażującym odbiorcę medium. Nic tak nie wiąże człowieka współczesnego z tekstem kultury jak dobrze napisana gra, zmuszająca do rozważań moralnych i mająca solidnie zbudowane tło. Piszę te słowa jako polonista z liceum i wiem doskonale, jak wygląda czytelnictwo lektur - ono nie istnieje. A jeżeli istnieje, nie ma większego związku z tym, czym dziś żyją młodzi ludzie”.

Na ten temat głos zabrał także użytkownik Artur:

„Książka, gra, film - wszystkie to narracyjne dzieła kultury, którymi można przekazać wzorce zachowań, wzbudzić emocje oraz skłonić do refleksji. Pewne rzeczy zresztą media audiowizualne robią lepiej niż zwykła papierowa powieść, która (co by nie mówić) formę przekazu ma dość płaską w porównaniu do wizji, fonii i interaktywności gry komputerowej”.

W ramach akcji „Stop deMENtażowi edukacji” w ostatnich dniach 88 tysięcy osób podpisało się pod petycją o odwołanie ministra Czarnka z jego funkcji. Pismo trafiło do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

A jakie jest wasze zdanie na temat obecnego kanonu lektur szkolnych i proponowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki? Podzielcie się z nami waszymi opiniami w komentarzach na dole.

[jj]


komentarze [150]

Sortuj:
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Piotr-Pietia 26.11.2020 08:39
Czytelnik

Ziew, ziew, ziew: dodajmy jeszcze więcej Ojców Kościoła (św. Tomasz, św. Augustyn i reszta), więcej katolickiej doktryny (może jakieś encykliki Jana Pawła?), a na pewno zachęcimy młodych do czytania.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
nordvargr 22.08.2021 01:03
Czytelnik

Lenina dodajmy i Pol Pota. Też się zachęcą. Co widać i słychać w USA. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
TumanHuman 25.11.2020 17:53
Czytelniczka

Tłumaczenie z polskiego na nasze.
Szanowny pan minister postanowił kijem zawracać rzekę i uczynić kanon jeszcze bardziej skostniałym niż jest. Zamiast go unowocześnić ten będzie nam na siłę wpychał jeszcze więcej treści bogoojczyźnianych w nadziei, że młodzież tłumnie wróci do kościołów i porzuci progresywne poglądy. Szanownemu ministrowi jako osoba, która w tym roku pisała...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
nordvargr 22.08.2021 01:07
Czytelnik

Jeśli progresywne poglądy, to te które wspierają rozwiązania, które były już w średniowieczu, to brawo tej nowoczesności. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
konto usunięte
25.11.2020 14:34
Czytelnik

Użytkownik wypowiedzi usunął konto

Sędzia_von_Kalosch 24.11.2020 19:54
Czytelnik

Wojtyła, "wielki etyk i filozof"?! Śmiech na sali! Etyk fasadowy, a filozof co najwyżej chłopski.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Anachronist 24.11.2020 14:58
Czytelniczka

Z własnego doświadczenia wiem że atrakcyjność danej książki jest odwrotnie proporcjonalna do ilości oficjalnych zachęt, poleceń i obowiązkowych list na których się dana książka znajduje. Chcecie zachęcić do czytania XYZ? Zróbcie z niego autora zakazanego, rekwirujcie jego/jej książki, ewentualnie palcie je na stosach... wtedy młodzież a nawet młodsze dziatki będą go/ją...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Heisenberg 24.11.2020 14:42
Czytelnik

Czyli będzie coś na wzór poradnika "Jak tuszować pedofilię w kk" zapewne...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
nordvargr 22.08.2021 01:11
Czytelnik

No tak, bo na dzień dzisiejszy jest, jak tuszować pedofilię wśród lewicy i LGBT. Nie czujesz zażenowania pisząc takie kocopoły? 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Felzmann 24.11.2020 01:17
Czytelnik

Więcej Jana Pawła II? To chyba żart. Powklejam wam co ciekawsze fragmenty z wywiadu z prof. Obirkiem na temat JPII.

Dziennikarz: Gdyby Wojtyła był szefem korporacji, to jak by pan nazwał jego styl zarządzania?

Obirek: Nadwiślański styl menadżerski - jak się dziś mówi. Czyli styl autorytarny, pełna kontrola i zamordyzm.

Bo papiestwo zawsze tak działało czy bo Wojtyła taki...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
nordvargr 22.08.2021 01:14
Czytelnik

Prof. Obirk. I jeden wywiad zmienia wszystko. Brawo. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
elenkaa 23.11.2020 22:28
Bibliotekarka

Tragedia, coraz gorzej w tym państwie, co rusz wbijają szpilkę kontroli do każdej sfery życiowej i chcą wszystkim, bez wyjątku wpoić, że Polak, to musi być katolik, że kościół to państwo, a państwo jest kościołem.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
nordvargr 22.08.2021 01:16
Czytelnik

Kretynizm. Wyznaje zupełnie coś innego niż katolicyzm, a nawet chrześcijaństwo, nie czuję się prześladowany. 

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się
Brodzio 23.11.2020 20:56
Czytelnik

Jestem zaszokowany jak sensownie wypowiada się nasz minister. Dosłownie niewiarygodne.

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
NoLifeIsPower 23.11.2020 16:34
Czytelnik

Zgadzam się z twierdzeniem, że młodzież trzeba zmusić do czytania. Sam mam 19 lat więc nie jestem boomerem "oglądającym młodzież przez szybę samochodu" jak ktoś poniżej napisał. Nie wyobrażam sobie, żeby młodzież nie miała pojęcia o twórczości Shakespeare'a, nie wiedziała kto to Dante czy Kafka. Nie wyobrażam sobie sytuacji w której młodzież nie zna przynajmniej podstaw...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
TumanHuman 25.11.2020 17:20
Czytelniczka

Nie chcę być niemiła, ale bycie boomerem nie wiąże się z wiekiem, a z mentalnością. A skoro myślisz, że lektura z dzieł JPII odbuduje jego wizerunek w naszym pokoleniu... Well, no brzmi to cholernie boomersko i naiwnie. I biorąc pod uwagę chociażby ostatni raport Watykanu odnośnie McCarricka czy inne grzeszki naszego papieża-Polaka, dyskutowałabym z tą jego wielkością.
...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
nordvargr 22.08.2021 01:45
Czytelnik

No raczej programy typu "matura to bzdura" pokazują wprost biedę dzisiejszej edukacji. Za chwilę nikt nie zajarzy co to Cedynia, albo Hołd Pruski. Totalnym boomerstwem jest właśnie popieranie wspieranie kulturowego marksizmu, który się rozpanoszył  na zachodzie kiedy byliśmy jeszcze demoludem. W przeciwieństwie do rewolucji konserwatywnej, która ma mniej lub bardziej...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej
Niezalogowany
Aby napisać wiadomość zaloguj się