David Barrie studiował psychologię eksperymentalną i filozofię na Uniwersytecie Oksfordzkim. Z całą pewnością bezcennym doświadczeniem, wpływającym na wybór przedmiotu badań, była praca marynarza okrętowego na promie. Badacz pełnił również funkcję dyplomaty, menadżera kultury i działacza na rzecz reform społecznych. Jego publikacja zadaje kłam powszechnym wierzeniom i każe nam przewartościować własną pozycję w świecie przyrody.

„Supernawigatorzy” to brama do zaskakującego świata zwierząt. Ukazuje, jak niezwykłymi umiejętnościami odznaczają się mrówki, pszczoły, nietoperze, ptaki, czy wieloryby. Posiadają one nie tylko zmysł magnetyczny, lecz potrafią obserwować Drogę Mleczną i zmieniać kurs wędrówki w zależności od położenia gwiazd. Równie zdumiewające okazują się przypadki zwierząt, takich jak krokodyle, które, przeniesione w odległe miejsce, potrafią pokonać setki kilometrów, by powrócić w swe rodzime strony.

Kolejne rozdziały przybliżają nam poszczególne sposoby, dzięki którym zwierzęta orientują się w terenie oraz odbywają dalekie wędrówki. Sądzę, że niejednego czytelnika poruszą podróże monarchów — motyli, przemierzających prawie pięć tysięcy kilometrów z Gór Skalistych do Meksyku, by w cieplejszych rejonach odbyć motyle gody. To oczywiście tylko jeden z przykładów, gdyż całej książki nie sposób streścić w kilku słowach. W równie ciekawy sposób opisane zostały przygody żuków gnojowych, toczących swoje ulepione z łajna kulki ścieżką wyznaczaną przez światło gwiazd.

Zdziwiło mnie, jak wiele miejsca autor poświęcił historii badań nad nawigacją zwierząt. Śledzenie ich wędrówek okazywało się niekiedy czynnością niezwykle karkołomną, a i rezultaty badań często podawano w wątpliwość. Jeżeli spodziewacie się więc jednoznacznych odpowiedzi na niektóre pytania, możecie poczuć się srodze zawiedzeni. Sądzę jednak, że wysiłki licznych badaczy, ich trudy i znoje utwierdzają w przekonaniu, iż świat zwierząt pozostaje szalenie skomplikowany i niezwykły.

Niektóre fragmenty książki mogą okazać się zbyt wymagające dla niezaznajomionego z tematem laika. „Supernawigatorzy” będą jednak fascynującą lekturą dla miłośnika przyrody, którego pasją jest poznawanie i zgłębianie zwyczajów zwierząt. Książka pokazuje bowiem bardzo dobitnie, iż każde stworzenie — to najmniejsze, i to największe — posiada swoje niezbadane tajemnice, zaś ich śledzenie może okazać się pasjonującą przygodą.

Książka Davida Barriego staje się również ostrzeżeniem dla współczesnego człowieka. Czy uzależniając się od techniki, nie tracimy bezcennych umiejętności, dostępnych naszym przodkom? „GPS jest niemal cudownym narzędziem, uważanym za jedno z największych osiągnięć technologicznych współczesności. — pisze Barrie — Zawierzając mu jednak, czy nie stajemy się trochę jak Faust — człowiek, który sprzedał duszę za spełnienie swoich najgorętszych pragnień?”.

Ewa Szymczak