-
Artykuły
Specjalnie dla pisarzy ta księgarnia otwiera się już o 5 rano. Dobry pomysł?
59 -
Artykuły
Keith Richards, „Życie”: wyznanie człowieka, który niczego sobie nie odmawiał
2 -
Artykuły
Szczepan Twardoch pisze do prezydenta. Olga Tokarczuk wśród sygnatariuszy
28 -
Artykuły
Skandynawski kryminał trzyma się solidnie. Michael Katz Krefeld o „Wykolejonym”
2
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
-
Patronat LC
Pisarze i szachy
Szachy były jedną z największych pasji Samuela Becketta, którymi obdarzał też postaci w swoich książkach. Czy gra oparta na czystej logice i opisywane przez niego sytuacje, w których stawką jest życie i śmierć, mają więcej wspólnego, niż mogłoby wydawać się na pierwszy rzut oka? Czy szachy miały wpływ na twórczość grających w nie pisarzy?
Przykładowo: Beckett. Interesował się szachami od najmłodszych lat. Gry nauczył go starszy brat, Frank, i wujek, Howard. O szachach sporo również czytał, na co dowodem są ilości książek o nich, jakie zgromadził w bibliotece w swoim paryskim mieszkaniu. Pisarz rozgrywał regularne partie ze swoimi przyjaciółmi w czasie drugiej wojny światowej. Rozważał też gry rozegrane przez szachowych mistrzów i gdy czytał o nich, komentował ich przebieg na marginesach. Prowadził nawet grę w szachy korespondencyjnie, m.in. z Marcelem Duchampem, który w tamtym czasie pisał teksty o szachach do paryskiego magazynu Ce Soir.
Szachy były czymś, co uspokajało Becketta. Jako osoba, która nie czuła się zbyt dobrze w otoczeniu nieznanych ludzi, siedział często przy kawiarnianych stolikach i przesuwał po nich przedmioty, rozgrywając sam z sobą wymyślone partie.
Trudno oprzeć się pokusie postawienia tezy, że tak silna pasja jak gra w szachy w przypadku pisarza nie była bez znaczenia i wpływała na sposób, w jaki tworzył on swoje dzieła. Potwierdza się to niejako już przy debiutanckiej powieści Becketta, na okładce której autor chciał widzieć dwóch osobników grających w szachy. W samej historii gra ta odgrywa również swoją rolę - pod koniec książki Murphy gra z Mr Endonem, który mimo że był szalony (lub właśnie dlatego), posiadał estetycznie atrakcyjny sposób gry, pełen powtórzeń i odwróceń, na który Murphy nie potrafił odpowiedzieć. To z kolei doprowadziło go do porażki, a to z kolei do wykształcenia się w nim ostatecznej formy rezygnacji - do samobójstwa. Samej rozgrywce poświęca wiele miejsca w swojej książce, opisując ruch po ruchu.
Oprócz Becketta, zapalonymi graczami szachowymi byli też Vladimir Nabokov i Witold Gombrowicz. Czy to tylko moje odczucie, czy tych trzech autorów łączy jednak coś więcej niż tylko gra w szachy? Pewien sposób i budowania historii, i ich absurdalność. Ale także doprecyzowanie ich w każdym najmniejszym detalu - jakby pisanie książki również było realizacją z góry obmyślonej strategii, w której każdy krok, każde słowo mają niebagatelny sens i nieodwracalne skutki. Tak jak mistrzowie gry, tak i mistrzowie literatury obmyślają wszystkie swoje działania z wyprzedzeniem; są zawsze o kilka kroków przed wszystkimi: swoimi postaciami, a w efekcie, później również przed swoimi czytelnikami.
Myślicie, że szachy i umiejętności, jakie wykształcają, mają wpływ na to, jak się strukturalizuje tekst i w jaki sposób pisarz tworzy swoje dzieło?
Zdjęcie Samuela Becketta pochodzi z Wikipedii.
____________________________________________
Przeczytaj także:
Bez zgody pisarza
Jak działa pisarz
Nieprzeczytywalne
komentarze [15]
Daddy
Bohater od dziecka gra w szachy. Tropiący go hitlerowiec też jest szachistą. Cała akcja przypomina partię z pułapką.
Zamiłowanie do szachów to najczęściej pokłosie ogólnego zamiłowania do gier.
Otóż to. W twórczości Arturo Péreza-Reverte odnajdziemy poza szachami w "Szachownicy Flamandzkiej" również gry strategiczne. W "Klub Dumas" Corso rozgrywa sam ze sobą bitwę pod Waterloo.
Czytając "Szachownicę Flamandzką" nie rozstawałem się z szachownicą, może ktoś z was, również rozgrywał...
Przypomniał mi się jeszcze Harry Potter i Książę Półkrwi. Tak mi się wydaje, że to w tym tomie była ta słynna partia szachowa? A może w Harry Potter i Komnata Tajemnic? Jeśli się mylę, niech mnie ktoś poprawi, bo sama bym chciała wiedzieć. Pamięć jest zawodna.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Każdy ma jakieś hobby, jakąś pasję która go kręci. Szanuje osobowości ludzkie, dlatego jestem zdziwiony co niektórymi komentarzami tutaj.
A jakimi konkretnie? Bo ja nie zauważyłam tu komentarzy, które by obrażały czyjeś pasje albo - jak napisałeś - "osobowości ludzkie" (cokolwiek to znaczy:))
Każdy ma jakieś hobby, jakąś pasję która go kręci. Szanuje osobowości ludzkie, dlatego jestem zdziwiony co niektórymi komentarzami tutaj.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Jeszcze Alicja po drugiej stronie lustra - akcja dzieje się na szachownicy :)
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
A jakie znacie powieści w których szachy odgrywają ważną rolę? Mnie na szybko do głowy przychodzi Szachownica flamandzka
Mnie na szybko do głowy przychodzą Telefony do przyjaciela
Pięknie opisana partia szachowa i to jako element romantyczny (sic!) :)
Szachami się zajmował (układał problemy szachowe) i o szachach pisał Vladimir Nabokov. Napisał świetną powieść o czołowym szachiście: Obrona Łużyna. O szachach też świetnie pisał Stefan Zweig: jego opowiadanie `Nowela szachowa’ w swoim czasie zrobiło na mnie wielkie wrażenie.
Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post
Gra w szachy uczy logicznego, konstruktywnego myślenia, a także kształtuje pamięć - to na pewno przydaje się pisarzowi, niekoniecznie piszącemu o szachach.
Z utworów z wątkiem szachowym na myśl przychodzi mi przede wszystkim "Szachownica flamandzka", pierwsza książka Pereza-Reverte, jaką przeczytałam jednym tchem, nabierając od razu apetytu na jego kolejne powieści.
Na...