Kształtowali nas ludzie, z którymi spędzaliśmy dużo czasu i z którymi mieliśmy silne więzi, jak rodzina czy przyjaciele, ale tak samo wpływali na nas ukochani bohaterowie książkowi, filmowi czy serialowi. Autorzy i twórcy, z którymi zarywaliśmy noce za nastoletnich lat.

Pewnie, zmieniamy się, zmieniają się gusta. Droga naszego rozwoju usłana jest porzuconymi po drodze zachwytami, książkami czy filmami, choć jeszcze niedawno pochłaniały nas całkowicie. Marzeniami, które płynnie przechodziły w inne, jak odpowiedzi na pytanie „kim chcesz być, jak dorośniesz?”.Może już nie pamiętacie szczegółowo swojej ewolucji, ale możecie obserwować proces na własnych dzieciach, młodszym rodzeństwie, siostrzeńcach… Gdy zaczynają od kucyków, wyrastają z nich na rzecz Bratzów czy innych „dorosłych” lalek, by płynnie przejść w Hannę Montanę czy Biebera, by za chwilę już wyniośle unosić brew, bo „przecież to dla dzieciaków”. Cmentarzyskiem pasji są kontenery z gadżetami, ubraniami, pościelą, zabawkami, które jeszcze chwilę temu były totalnie cool i najfajniejsze na świecie, ale to było w prehistorii, czyli trzy miesiące temu. Przy muzyce i serialach ewolucja jest bardziej jaskrawa i rzuca się w oczy mocniej, także dlatego, że liczba gadżetów jest bez porównania większa.

I do pewnego stopnia naturalne jest to, że do wcześniejszych etapów naszej ewolucji i ich personifikacji popkulturowych podchodzimy z lekceważeniem. Niekoniecznie słusznie. Wydaje nam się, że idąc dalej, zostawiamy za sobą te duchy dawnych emocji i nic nas już nie łączy. Nic bardziej mylnego – stały się częścią nas, czasami nieco wstydliwą. Jakbyśmy mieli powody do wstydu tylko dlatego, że coś kochaliśmy. Nie rzucam kamieniem...

Pierwszą kasetą magnetofonową jaką kupiłam, mając może 9 czy 10 lat, była kaseta New Kids on the Block. To była szalona i intensywna miłość, która nie przetrwała więcej niż dwa lata i trzy płyty. Dwa lata później przez starego rocka i Beatlesów dotarłam do grunge’u i metalu, i mam do nich słabość dwadzieścia dwa lata później. Co nie zmienia tego, że gdy kilka miesięcy temu usłyszałam w radiu „Step by step” New Kidsów ku swemu bezmiernemu zaskoczeniu okazało się, że pamiętałam calusieńki tekst. Niewykluczone, że pamiętałam także najbardziej obciachowe fragmenty choreografii (ach, te boysbandy z początku lat 90.), ale na to nikt nie ma dowodów, bo byłam w mieszkaniu sama.

Jesteśmy jak drzewa, cebule czy Shrek – mamy warstwy, które przyrastają z czasem. A te warstwy są ze sobą połączone w zaskakujący sposób. I wszystkie składają się na to, kim dziś jesteśmy. I myślę, że nie ma powodu do wstydu. Nie bylibyśmy sobą, gdyby nie te wszystkie warstwy uzbierane po drodze.

Myślałam o tym ostatnio. Po pierwsze, bo mam małą podróż sentymentalną z ponownym oglądaniem serialu, który był być może najbardziej kluczowy dla mojego dorastania i kształtował moją pokręconą wyobraźnię. Po drugie dlatego, że zostałam ostatnio opętana, przez dwunastoletnią mnie i zrobiłam z siebie kompletną idiotkę przed Grahamem Mastertonem, a to zapada w pamięć. Ale po kolei.

„Z Archiwum X” było serialem absolutnie kluczowym dla mojego dorastania. Od najmłodszych lat ciągnęło mnie do kryminałów, strasznych historii, gry cienia, tego, co niesamowite i horroru. A wtedy pojawiło się „Z Archiwum X”, uparty i nieco nawiedzony Mulder i racjonalna Dana Scully, szukająca wyjaśnień „z tej ziemi”. Miałam wrażenie, że serial skrojono na moją miarę. I o ile cały „rządowy spisek” trafiał do mnie mniej, to cała idea „monster of the week”, „the truth is out there” i „I want to belive” trafiały idealnie w moje gusta. Nieodłączną częścią mojego dorastania były kłótnie z tatą o to, co oglądamy w poniedziałkowy wieczór czy w czwartek, bo tak, jak ja kochałam „Z Archiwum X”, tak on nienawidził. Minęło prawie dwadzieścia lat i postanowiłam obejrzeć wszystkie sezony ponownie i cóż... kocham niezmiennie. Co więcej, uświadomiłam sobie, że nie tylko serial jako taki nie zestarzał się przesadnie, ale też że wiele z tych ziarenek zasianych wtedy wyrosło we mnie i zakwitło historiami. Z czasem sporo się też zmieniło, Mulder mnie teraz bardziej irytuje, niż zachwyca i znacznie częściej jestem po stronie Scully. Wciąż jednak robi na mnie wrażenie to, jak wiele można osiągnąć za pomocą tak prostych efektów, światła, cienia, muzyki, rozszerzonych oczu Scully. Dzisiejsza kinematografia ma więcej środków, lepsze efekty, ale przecież w „Z Archiwum X” nie chodziło o silikonowe maski potworów czy lewitujące demony, ale właśnie o to, co na styku światła i cienia pobudza wyobraźnię.

Kiedyś o wiele bardziej lubiłam się bać. Uwielbiałam horrory. Oglądać też, ale czytać bardziej. Czytałam Kinga, Mastertona, Koontza, Lumleya czy Guya N. Smitha znacznie wcześniej, niż zapewne powinnam. Z latarką pod kołdrą, do czwartej nad ranem, by o siódmej wstawać do szkoły. Młodość zawsze będzie mi się kojarzyć z tym, że potrzebowałam bardzo niewiele snu, by funkcjonować, oraz z tym, że tylko idiota buduje osiedle domków jednorodzinnych na indiańskim cmentarzysku.

Z czasem fascynacja horrorem minęła. Przestałam lubić się bać. Moja wyobraźnia zrobiła się zbyt dobra i nadwrażliwa, strach zbyt intensywny, a noce stracone, bo nie mogłam zasnąć, a nie dlatego, że zaczytałam się na amen. I myślałam, że mam to za sobą, że przeszło mi całkowicie, ot, wspomnienia z odległej przestrzeni.

Słyszałam o regularnych wizytach Mastertona w Polsce i co najwyżej uśmiechnęłam się do wspomnień, ale kompletnie nie kusiło mnie, by iść tam, ustawić się w kolejce. Nie identyfikowałam już zupełnie Mastertona jako mojego mistrza. Byłam fanem po odwyku. Dopóki nie wpadłam na niego we Wrocławiu, podczas Dni Fantastyki na Zamku. Wierzcie mi, nie spodziewałam się tego, co miało się wydarzyć. Myślałam, że mam to za sobą. Niczym anonimowy alkoholik od dwudziestu lat suchy, który nagle złapał się na tym, że wypija litra wódy do dna. Nagle i gwałtownie zostałam opętana przez dwunastoletnią mnie. Cała w emocjach i ekscytacji na skutek spotkania z bóstwem, czarodziejem, który czarował moją wyobraźnię i kradł mi noce przeznaczone na konieczny dla rozwoju młodocianego obywatela sen. I nagle znalazłam się z nim sam na sam, w saloniku VIP.

Piszczałam, tak cichutko, w sobie. Mój introwertyk kłócił się z ekstrawertykiem. Serce galopowało jak szalone. Zbierałam się w sobie, na odwagę, by podejść do niego i zagadać. Nic wielkiego. Ot coś w stylu „byłam twoją największą fanką”. Być może nieco tylko creepy, ale nie bardzo, bo przecież bez elektrycznego noża do chleba w dłoni i przykuwania go do kaloryfera. Chwilę to trwało. Może kwadrans. Siedziałam na fotelu, z wypiekami na twarzy i bijącym sercem, zbierając w sobie odwagę. Przecież to nic wielkiego, powtarzałam sobie, jesteśmy w końcu pisarzami. A Masterton nie jest straszny – widziałam wcześniej kolegę, który podszedł, porozmawiał, zrobili sobie selfika. Ale mój znajomy nie został opętany przez dwunastolatkę, która za swego życia była dzikim dzieckiem, takim, które na imprezie chowało się w szafie z książką.

Więc minuty mijały, aż wreszcie odetchnęłam, wstałam i byłam gotowa. Odwróciłam się i go zobaczyłam. Siedząc na fotelu, podpierając głowę na ręce, spał. Zdjął okulary, schował je do małego futerału leżącego na stoliku przed nim i drzemał. Wydawał się starszy, drobniejszy, ale taki spokojny i wcale nie zawstydzający… A ja uświadomiłam sobie, że stoję półtora metra od niego i się na niego gapię. Jak śpi. Zapachniało mi to Edwardem ze „Zmierzchu”, ale to przecież pasowało do ducha dwunastolatki, która wciąż miała we władaniu moje ciało.

Więc napisałam malutki liścik. Nic wielkiego. Tylko hołd i przyznanie, że jest odpowiedzialny za to, że moja wyobraźnia ma swoje małe korytarze i pokoiki, które są może nie całkiem normalne, ale nie zamieniłabym ich na inne. Nie podpisałam liściku, nie zostawiłam żadnych namiarów, bo przecież bóstwom nie zostawia się adresów e-mail, na który mają nam odpisać. A potem na palcach zakradłam się do Mastertona i podłożyłam ten liścik pod futerał na okulary na stoliku. I dotarło do mnie, jak bardzo źle to wygląda. I być może podpada pod paragraf. Już miałam zabrać liścik i udać, że nic się nie zdarzyło, ale Masterton westchnął przed sen i poruszył się. Wciąż spał, ale płytko. Więc zwiałam. Zarumieniona jak pensjonarka czmychnęłam schodami w dół, zostawiając Mastertona samego na wieży. Na dole oprzytomniałam. Dwunastolatka zniknęła. A ja zaczęłam się śmiać. Bo właśnie tak to działa. Warstwy się łączą. Możesz myśleć, że nie masz już nic wspólnego z dwunastoletnią sobą, ale to nie jest takie proste.

Dlatego nawet jeśli uważasz, że dawno wyrosłaś z czegoś, co kiedyś było twoją miłością, nie unoś brwi z pogardą. Bo przecież to też dołożyło swoją cegiełkę do tego, kim dziś jesteś. Nawet jeśli powrót do tego jest nie do przejścia (odsłuchanie kasety New Kidsów dziś podpadałoby u mnie pod tortury), to przecież nie wyskoczyliśmy gotowi z głowy Zeusa.

I nigdy nie wiadomo, kiedy nieoczekiwanie opęta cię duch dwunastoletniej czy czternastoletniej wersji siebie...