Tytułowy bohater, Roman Gorski, to młody milioner pochodzenia rosyjskiego, który osiadł w Londynie. Cała opowieść jest napisana z perspektywy Nikoli Kimovica, imigranta z Serbii, pracownika księgarni i pasjonata literatury. Młody mężczyzna przypadkiem – przy składaniu większego zamówienia na książki do domowej biblioteczki – poznaje tajemniczego Gorskiego i zaczyna spędzać z nim oraz jego towarzystwem więcej czasu. Nikola powoli wchodzi w świat bogatej elity Londynu, obserwuje ich przedstawicieli, dodatkowo zaczyna się fascynować piękną Natalią, żoną zamożnego Anglika, której przeszłość łączy się z Romanem Gorskim. I tylko jeden nierozważny krok może doprowadzić do tragedii...

Na samym wstępie napisałam o odwadze pisarza w opieraniu fabuły swojej książki na klasycznym dziele. Vesna Goldsworthy miała jej bardzo dużo, jednak ostateczny efekt nie wzbudza jakichkolwiek pozytywnych emocji. Ba, dla fanów Fitzgeralda takie połączenie historii rosyjskiego Jaya Gatsby'ego ze współczesnym Londynem może wydawać się pewnego rodzaju świętokradztwem. O ile pierwowzór, którego akcja umieszczona jest w Ameryce lat 20. XX wieku intryguje czytelnika, to jego współczesna adaptacja przypomina kalkę, na której skopiowano wszystko, co najlepsze w „Wielkim Gatsbym”. Na mnie – osobie, która zna oryginał - „Gorski” nie zrobił ogromnego wrażenia. Podczas lektury cały czas miałam deja lu. Jak inaczej wytłumaczę narratora pierwszoosobowego, obserwatora całej fabuły (niebędący tytułową postacią), schemat, gdzie bogaty parweniusz postanawia odzyskać miłość dawnej ukochanej, będącą żoną innego mężczyzny, oraz morał głoszący, że pieniądze szczęścia nie dają i nie można za nie kupić żadnych uczuć i sympatii innych? To wszystko już było u Fitzgeralda. Ba, nawet imię córki Natalii, czyli Daisy, od razu nasuwa odpowiednie skojarzenie. Zmiana scenerii z Nowego Jorku na Londyn niewiele pomaga.

Oczywiście, moją opinię można skomentować przy użyciu jednego z pierwszych zdań „Wielkiego Gatsby'ego”, kiedy ojciec Nicka Carrawaya udziela mu jednej, za to ciekawej rady: Ile razy masz ochotę kogoś (lub coś – przyp. moje) krytykować (…) przypomnij sobie, że nie wszyscy ludzie na tym świecie mieli takie możliwości jak ty*. Mimo to uważam, że „Gorski” nie jest najlepszą powieścią z morałem przedstawionym wcześniej przez autora „Czułą jest noc” w 1925 roku. Jeżeli wcześniej czytelnik nie znał „Wielkiego Gatsby'ego”, to być może książka Vesny Goldsworthy zachęci go do sięgnięcia po pierwowzór. I to może być największą zaletą przy lekturze „Gorskiego”. Co, którzy znają los Jaya Gatsby'ego, poczują tylko zniesmaczenie.

Anna Wolak

*F. S. Fitzgerald, „Wielki Gatsby”, Poznań 2012, s. 7.