Kto tak pisze? Zygmunt Bauman - socjolog, filozof, eseista, laureat wielu międzynarodowych nagród z dziedziny humanistyki. Jeden z najważniejszych twórców koncepcji „ponowoczesności” czy inaczej „płynnej nowoczesności” określającej czasy, w których żyjemy. Bez trudu informacje o nim znaleźć można w ważniejszych portalach informacyjnych.

Dlaczego pisze? Bo to rodzaj narkotyku, który zakłada dialog, a więc strzeże przed samotnością, bo nie potrafi myśleć bez pisania, bo wypowiadane słowo to sprawozdanie z istnienia, bo gra słów to „najbardziej niebiańska z uciech”. Bo wreszcie niezaspokojona w nim ciekawość świata, choć – jak sam mówi – możliwości jej zaspokojenia już nie te. Pierwszy wpis z 3 września 2010 r. zatytułowany „O sensie i bezsensie pisania dziennika” zdradza te i inne powody, jest niezwykle osobisty w tonie, choć i jednocześnie w pewien sposób ponadindywidualny, bo mówi o doświadczaniu świata. Zapiski zamyka wpis z 1 marca 2011 r., będący jakby swego rodzaju rozrachunkiem z założeniami własnej pracy intelektualnej, swoistym testamentem intelektualnym, któremu patronuje H.G.Wells.

Poszczególne wpisy inspirowane są różnorodnymi lekturami. Wśród nich refleksje wyrosłe z artykułów z opiniotwórczych dzienników, np. New York Times’a (wpis o problemie przemian gospodarczych), czy mniej znaczących, a równie poczytnych serwisów internetowych, np. „Yahoo! News” (wpis o rzeczywistości wirtualnej). Także rozważania inspirowane lekturami o walorach literackich (m.in. Wells, Conrad, Houellebecq, Saramago).Wiele z nich wyrasta także po prostu z obserwacji zjawisk życia społecznego, obserwacji współuczestniczącej. Czytając zapiski Zygmunta Baumana wiemy, że mamy do czynienia z niezwykle świadomym uczestnikiem życia społecznego.

Jego dziennik daje materiał do refleksji, stawiając niezwykle istotne pytania, albo inaczej: „niedorzeczne pytania, stosowne w tych niedorzecznych czasach”. Profesor rozważa i kwestie wolności, jaką daje Internet i zniewolenia, jakie niesie, np. poprzez Facebook. Pisze o konsumpcji i cnocie oszczędzania, ale także o tych, których na tę cnotę nie stać. O amerykańskiej gospodarce, jej problemach i pułapkach. O Berlusconim. O frustracji młodych ludzi. O kapitalizmie. O wartościach demokratycznych, których broni się w sposób zgoła nie demokratyczny. O prawdzie w polityce. O mechanizmach wykluczania społecznego. O wielozadaniowości wreszcie…

Kończą się zapiski zdaniem, które przekonuje mnie bardzo do tego, że warto czytać Baumana. Można się przecież nie zgadzać, sądy ostatecznie formułować inne, ale chodzi o to, by „uchronić nasz samokrytycyzm (…), podkopać, a przynajmniej osłabić naszą próżność. (…) odsłonić ciemne skały i wzburzone fale kryjące się za świecącymi, ale improwizowanym ad hoc, tymczasowymi i przenośnymi latarniami morskimi.”

Justyna Radomińska