Pozycja jest podzielona na rozdziały idące mniej więcej chronologicznie: od średniowiecza do dwudziestolecia międzywojennego. W każdym z rozdziałów autor skupia się albo na konkretnej postaci historycznej i przekłamaniach w jej oficjalnej biografii, albo na jednym temacie, przy którego okazji wspomina różne osoby. I w ten sposób czytelnik dowiaduje się o wszelkich sprawach, które przekazywana nam wersja historii przemilcza: analfabetyzmie polskich królów, chorobach znanych postaci, skrywanym homoseksualizmie władców czy niechlubnych działaniach militarnych szanowanych przywódców.

Poszczególne rozdziały są krótkie i nieprzesadnie szczegółowe. „Nieudacznicy, rozpustnicy, szaleńcy” to raczej książka dla historycznych laików, nie dla znawców i prawdziwych pasjonatów. To, co dla tych pierwszych może się okazać zaskakujące, wręcz szokujące, dla drugich będzie oczywistością. Problemem nie będzie na pewno styl Zielińskiego, który jest lekki i dość prosty, zrozumiały dla osób, które na co dzień z historią nie mają nic wspólnego. Tacy czytelnicy będą najwłaściwszymi odbiorcami tej pozycji, mogą się z niej faktycznie dowiedzieć czegoś nowego i ciekawego. Myślę, że dla czytelnika fascynującego się historią i zgłębiającego tę dziedzinę, tekst może się okazać zbyt powierzchowny, niewnikający w szczegóły.

Myślę jednak, że ci mniej zaznajomieni z sekretami polskiej historii znajdą w książce Zielińskiego coś dla siebie. Autor dotyka przeróżnych tematów, od najbardziej kontrowersyjnych, jak faktyczna przyczyna śmierci Józefa Piłsudskiego, po wydawałoby się, zupełnie błahe, jak uroda Emilii Plater. Każdy czytelnik może wybrać temat, który najbardziej go porusza, lub postać, która wzbudza jego największe zainteresowanie.

Książka Zielińskiego obala mity kreowane latami przez polską literaturę i historiografię. Nie jest to zapewne pozycja, która zaskoczy historyków, ale dla laików może stanowić ciekawą lekturę. Rzuca cień na znane i podziwiane przez wszystkich postaci, które postrzegamy jako bohaterów.

Agnieszka Budna