Współcześnie bardzo lubimy wypoczywać. Chętnie gdzieś wyjeżdżamy, poznajemy bliższą i dalszą okolicę, zwiedzamy. Z utęsknieniem czekamy na urlop lub wakacje. Jak wyglądało to w PRL-u? Jak wtedy ludzie spędzali swój czas wolny, czy i gdzie wyjeżdżali na urlopy?

Na te i wiele innych pytań odpowiada książka Wojciecha Przylipiaka pod tytułem „Czas wolny w PRL”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa Muza. Autor jest dziennikarzem i pasjonatem zabawek i elektroniki z PRL-u. Jego nowa książka to właściwie reportaż o spędzaniu wolnego czasu w Polsce Ludowej.

Sam autor ma świadomość, jak rozległy jest to temat. Nie ma też ambicji jego naukowego opracowania. Stąd też jego książka ma formę popularną. Oparta jest na wspomnieniach, tekstach piosenek, artykułach prasowych. Przylipiak chętnie odwołuje się do kultury masowej – piosenek, kina, telewizji.

Książka podzielona jest na kilka części. Przeczytamy między innymi o wolnych popołudniach i niedzielach. Autor stara się dać odpowiedź na pytanie, co proponowały obywatelom władze. Pisze także o pracowniczych ogrodach działkowych, o prywatkach, telewizji, czy osiedlowych trzepakach. Były one po prostu sposobem na nudę i spędzanie wolnego czasu. Dowiemy się, jak wyglądały popularne podróże autostopem czy dawne campingi. Wreszcie poznamy historię kurortów i domów wypoczynkowych.

Autor przytomnie zauważa, że tuż po wojnie o zorganizowanym wypoczynku praktycznie nie mogło być mowy. Po prostu nie istniała baza noclegowa – budynki były zrujnowane przez wojnę. Należy jeszcze wspomnieć o czynniku kulturowym. Robotnicy po prostu nie umieli wypoczywać. Nie mieli pomysłu na to, co mieliby robić w innym środowisku, z dala od domu.

Ostatni rozdział nieco przewrotnie traktuje o problemie nadmiaru albo zupełnego braku wolnego czasu. List pewnej kobiety ze wsi daje do myślenia. Od świtu do nocy pracowała ona przy obejściu, następnie szła do pracy, a po powrocie musiała dalej zajmować się domem i gospodarstwem. Takich ludzi były w PRL-u miliony. Ludzi, którzy w ogóle nie mieli czasu wolnego.
„Czas wolny w PRL” to ciekawa książka. Jej dużą zaletą są zdjęcia, teksty piosenek czy fragmenty artykułów prasowych z PRL-u. Dzięki temu autorowi udało się oddać klimat epoki.

Wojciech Sobański