Na początku było… Nie, tym razem nie słowo. Na początku była Nicość. Oraz Gaja, Lucjan, Ama i Teo. Ta czwórka z nudów postanowiła stworzyć nasz wszechświat. Teraz opowiadają o tym Bogusiowi i Maxowi (przy okazji również nam), w prostych słowach tłumacząc co trudniejsze zagadnienia związane ze strukturą kosmosu, materii, energii i tym podobnych (ogólnie rzecz biorąc: fizyka i chemia na zaawansowanym poziomie). Gaja odpowiada za właściwą kolejność czynności, rozdziela zadania i pilnuje porządku. Lucjan sumiennie wypełnia jej polecenia, a Teo i Ama głównie rozrabiają (często z zaskakującym skutkiem). A Boguś i Max starają się to wszystko ogarnąć i zawrzeć w swojej książce.

„Kosmos. To, o czym dorośli ci nie mówią”, podobnie jak wcześniejsze książki z cyklu, jest nie tyle fascynującą lekturą, co wręcz przygodą. Janiszewski ma niezwykły dar pisania o skomplikowanych zagadnieniach w sposób przystępny i po prostu wciągający. Ciekawym zabiegiem jest personalizowanie abstrakcyjnych pojęć, np. grawitacji, elektromagnetyzmu, czy przedstawianie budowy atomu za pomocą uczłowieczonych protonów i elektronów. Właściwie wszystkie teorie fizyczne zostały przełożone na analogiczne, znane nam z codziennego życia zjawiska. O powstaniu wszechświata, jego budowie i rządzących nim prawach czyta się jak wciągającą powieść.

Kolorowe ilustracje Skorwidera są idealnym uzupełnieniem treści. Nie tylko sprawiają, że książka jest atrakcyjna wizualnie, ale w wielu miejscach tłumaczą też pewne zjawiska lepiej niż słowa, np. obrazując zjawisko masy i oporu czy przedstawiając rodzaje gwiazd i galaktyk.

Największą, niezaprzeczalną zaletą tej pozycji jest jej uniwersalność – można ją czytać właściwie w każdym wieku. Stanowi bardzo dobre wprowadzenie do zagadnień związanych z wszechświatem, tłumaczy wszystko od podstaw (i robi to w sposób niesamowicie zajmujący), a przy tym nie traktuje czytelnika protekcjonalnie. Nie stroni też od humoru, pojawiają się zarówno dowcipy skierowane ewidentnie do młodszego odbiorcy, jak i bardziej subtelne, stanowiące raczej puszczenie oka do tych dorosłych, którzy o kosmosie zwyczajnie nic nie wiedzą (ale chcą to zmienić). Cóż można rzec: warto czytać książki Janiszewskiego i Skorwidera, żeby się dowiedzieć i dobrze bawić.

Ewa Jemioł