Każdy, kto interesuje się polską polityką, z pewnością zna Marka Migalskiego. Jest to osoba o szerokich zainteresowaniach. Był aktywnym politykiem, posłem Parlamentu Europejskiego. Po wycofaniu się z czynnego życia politycznego został jego komentatorem. Jest także nauczycielem akademickim. Ostatnio było o nim głośno z powodu uzyskanego – po wielu latach – tytułu doktora habilitowanego. Migalski pisze także powieści. Właśnie ukazała się najnowsza z nich, zatytułowana „1989. Barwy zamienne”. Została ona wydana przez wydawnictwo Sonia Draga.

Już na wstępie trzeba stwierdzić, że jest to powieść naprawdę niezwykła. Autor postanowił uraczyć czytelników gatunkiem fantasy, którego akcja dzieje się jednak tak naprawdę… w Polsce w 1989 roku. Jak to możliwe? Już wyjaśniam.

W roku 2097 Ziemia zmieniła się nie do poznania. Po Wielkiej Wojnie nie ma już gatunku homo sapiens, jaki znamy dzisiaj. Wywodzą się z niego „nowi ludzie”. Osiągnęli oni niewyobrażalnie wysoki poziom rozwoju. Doszło nawet do tego, że ostatni rok swojego życia mogą spędzić w dowolnie wybranej przez siebie rzeczywistości. Mogą być kimkolwiek zechcą.

Swoją drogą zastanawialiście się kiedyś nad tym? Gdybyście mieli taki wybór, kim chcielibyście zostać? Napoleonem? Kleopatrą? Może jakimś innym wielkim władcą? Może celebrytą, kimś sławnym?

Mitch-18III71 nie zastanawia się długo. Chce przenieść się do swojej młodości. Do miasteczka R. w Polsce 1989 roku. Chce na powrót być Michałem. Dlaczego decyduje się na taki wybór? Czemu nie wybiera plaży z pięknymi kobietami czy czegokolwiek innego? Otóż Michał – mając całą swoją wiedzę i doświadczenie – chce spojrzeć na swoje wkraczanie w dorosłość. Chce przyjrzeć się – tym razem chłodnym okiem – powtórnie schyłkowi PRL-u. Tak więc trafia do Polski Ludowej – tego szarego i pełnego marazmu kraju. Kraju, który w tym roku przełomu zaczyna z nadzieją spoglądać w przyszłość. Michał uczęszcza na różne zebrania o antykomunistycznym charakterze. Obserwuje radykalizm i zapalczywość swoich kolegów. Niejako automatycznie konfrontuje je z tym, jak potoczyło się ich życie. Pragnie zrozumieć także własne wybory i decyzje. Pragnie zrozumieć siebie.

Jak wygląda rok 1989 oczami człowieka, który przeżywa go po raz wtóry? Czy będzie w stanie zrozumieć coś więcej ze swojego życia? Czy mogło ono potoczyć się inaczej?

„1989. Barwy zamienne” to naprawdę nieoczywista książka, którą niełatwo mi jest ocenić. Generalnie jednak odebrałem ją pozytywnie, chociaż nie lubię fantastyki. Duży plus dla autora przede wszystkim za oddanie atmosfery roku 1989, atmosfery nadziei na zmiany i niepewności jutra jednocześnie. Wbrew pozorom nie jest to bowiem książka fantastyczna w pełnym tego słowa znaczeniu. W przeważającej części jest to refleksja nad Polską i Polakami roku 1989.

Wojciech Sobański