Banalne jest stwierdzenie, że II Wojna Światowa trwała od 1939 do 1945 roku. Historia XX wieku obudziła najgorsze z demonów ludzkości – ekstremalne ideologie, których ofiary ponosiły najczęściej cywile, jednostki – wiele lat przed i po wojnie. Demony fanatyzmu wszelkiej maści, miały w tym tragicznym czasie bardzo dobre notowania. Prawie każda rodzina europejska (szczególnie ze wschodniej części kontynentu) nosi piętno tamtych wydarzeń – ofiary i aresztowani wśród bliskich, straty moralnie i materialne. Pamięć o tamtych wydarzeniach to szalenie istotna sprawa – pamięć jako świadectwo tragedii. Lecz na obrzeżach tej pierwszej istnieje również druga forma pamięci, która nie pozwala wybaczyć i którą Ryszard Kapuściński w przedmowie książki Smoleńskiego określa mianem nieruchomej, martwej skamieliny. Czas historyczny, w relacjach polsko – ukraińskich to statyczny twór, którego początku można dopatrywać się w ludobójstwie wołyńskimi i wyniszczającej Akcji „Wisła”. Książka Pawła Smoleńskiego to próba uchwycenia i opisania niezwykle trudnych stosunków tych dwóch narodowości, w których pamięć o tragedii sprzed ponad pół wieku jest ciągle żywa.


„Pochówek dla rezuna” to zbiór dziewięciu reportaży w których Smoleński przedstawia ciemną stronę polskiej, ale też ukraińskiej historii. Gorzka pigułka, który każdy Polak i Ukrainiec musi przełknąć jeśli chcę w szczery i rzetelny sposób rozmawiać o wspólnej przeszłości, ale i przyszłości. Zakłamana i zahibernowana historia, która przez okres komunizmu nie miała szansy ujrzeć światła dziennego, po ’89 ponownie o sobie przypomina. Szowinistyczna postawa Polaków względem niepodległościowych dążeń Ukraińców budzi niedowierzanie. Tak samo zresztą jak niedowierzanie budzą pogromy ludności cywilnej dokonywane przez polskie wojsko w odwecie za działania Ukraińskiej Armii Powstańczej i Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów. Festiwal wzajemnej nienawiści. Jak wspomina jeden z bohaterów książki: