Satyra Bałuckiego uderza właśnie w atmosferę obłudy i obskurantyzmu, narzucaną przez próżniaczą warstwę arystokratyczną. To ona jest jednym z głównych bohaterów powieści, w osobie hrabiny Aurelii Gilskiej, wywodzącej się z tzw. hrabiów galicyjskich, nader świeżej proweniencji - była to szlachcianka, która przystroiła się w hrabiowskie piórka gdzieś za granicą i po powrocie do kraju rozwinęła ożywioną działalność w towarzystwach religijno-charytatywnych, co postawiło ją w rzędzie najbardziej pożądanych przedstawicielek świata arystokratycznego. Gilska organizuje rozmaite przedsięwzięcia typu bali czy loterii fantowych, z których dochód idzie na zasilenie biedaków. Dziwnym trafów wśród tych biedaków znajdują się pańskie dziady, zubożali szlachcice, uwieszeni u pańskiej klamki i regularnie wspomagani dotacjami dla "wstydzących się żebrać" - podczas gdy nie ulega kwestii, że wstydzą się oni przede wszystkim PRACOWAĆ.