Bezsilność jest słowem kluczowym

Piotr Kościelny zdecydowanie nie próżnuje. „Nielat” (Czarna Owca) jest już szesnastą powieścią w jego dorobku i zapewne nie ostatnią, która ukazuje się w tym roku. Jak twórca zauważył w wywiadzie, którego udzielił mi z okazji premiery „Układu”, obecnie – gdy jest już właściwie autorem na cały etat – pisze nawet cztery książki rocznie. Kościelny ma w swoim dorobku m.in. powieści należące do cykli „Mikun” i „Komisarz Sikora”, a także książki poza seriami, takie jak „Skóra”, „Decyzje”, „Dom”, „Szymek” czy właśnie „Układ”. W recenzjach tej ostatniej książki często pojawiało się słowo „bezsilność” – odczuwali ją zarówno czytelnicy, gdy zapoznawali się z losami bohaterów, jak i książkowi bohaterowie. Jak powiedział sam autor:

Bezsilność pojawi się zapewne i u tych osób, które sięgną po „Nielata”. Opisana w nim historia jest bowiem – można powiedzieć – bardzo „Kościelna”. Jeśli już jesteście fanami i fankami twórczości autora, dostaniecie to, czego oczekujecie; jeśli jeszcze nie zaczęliście przygody z powieściami spod jego pióra – „Nielat” będzie dobrym wyborem, bo „typowym” dla tego pisarza. A to oznacza, że poza bezsilnością spodziewajcie się historii, która was zszokuje, zbulwersuje, pokaże patologiczne zachowania, układy, krzywdę, której często doświadczają ci najbardziej niewinni.

„Nie mówiłem, jak wielką krzywdę wyrządzili mi bliscy. Wszystko to w sobie dusiłem, aż w końcu mi się ulało”

Jedną z najgłośniejszych spraw, o których mówiło się w pierwszej połowie 2023 roku, była ta związana z tragiczną śmiercią Kamilka z Częstochowy. Chłopiec został skatowany na śmierć przez swojego ojczyma. Jak to nierzadko w takich przypadkach bywa, dopiero po tym tragicznym wydarzeniu zaczęto się zastanawiać, czy nie można było tej śmierci zapobiec, skoro osoby z otoczenia rodziny najprawdopodobniej widziały, że dziecko jest zaniedbane, chodzi z ręką na temblaku. Krzywda, jakiej najmłodsi doznają ze strony najbliższych – to, że ci, którzy powinni ich wspierać, otaczać miłością, stosują wobec nich przemoc, powodują ich cierpienie – budzi społeczny sprzeciw.

Takim dzieckiem ma nieszczęście być i „nielat” – słowo to nie było mi wcześniej znane, ale w slangu śledczych, policjantów, prokuratorów, jak można się domyślić i czego zresztą dowiadujemy się z książki, oznacza po prostu osobę nieletnią. Michała poznajemy, gdy ma jedenaście lat i nieszczęście mieszkania z rodzicami pogrążonymi w alkoholowym nałogu. Zaniedbane dziecko wcześnie uczy się, że „każdy jest kowalem swojego losu”, a wsparcia dorosłych nie ma co oczekiwać. Historia chłopaka zostaje przedstawiona przez Piotra Kościelnego na przestrzeni kilku lat, dzięki czemu przekonujemy się, że Michał, który może i ma dobre serce, wiele nauczył się w walce o przetrwanie w ekstremalnie wręcz brutalnych warunkach. Doznawanie różnych cierpień było dla niego jedynie odrobinę mniej bolesne dlatego, że miały go one doprowadzić do dobrego, szczęśliwego zakończenia.

Chart na tropie

Historia Michała przeplata się w książce z tą, w której poznajemy komisarza Andrzeja „Charta” Nawrockiego. Jego ksywka nie wzięła się oczywiście znikąd.

Celem, do którego Nawrocki dąży tym razem, jest złapanie sprawców dwóch zabójstw. Jedną z ofiar jest znany aktor, którego zwłoki znaleziono w zupełnie niespodziewanym jak na szanowanego i lubianego celebrytę miejscu, czyli w melinie w centrum miasta. Równocześnie policjant wrocławskiego wydziału zabójstw prowadzi śledztwo w sprawie zwęglonych zwłok, także znalezionych w nieciekawym miejscu – opuszczonym budynku. Jedną z niewielu wskazówek, które mogą pomóc w identyfikacji tego, co pozostało po ofierze, jest znaleziony przy jej szczątkach medalik. Nawrocki nie ma bowiem do pomocy tylu nowinek technicznych, z jakich korzysta się dzisiaj – akcja „Nielata” rozgrywa się w latach 90. ubiegłego stulecia we Wrocławiu.

Komisarz, razem ze swoim partnerem Waldemarem „Waldim” Tomczykiem oraz kilkorgiem innych policjantów, przemierza ulice miasta, rozpytuje świadków, przeszukuje domy, przegląda monitoringi (choć tego ostatniego, niewdzięcznego zadania nie wykonuje osobiście). Wszystko po to, by dowiedzieć się, że Markiewicz, zmarły aktor, nie był tak sympatyczny, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka, a jego powiązania sięgają daleko poza zachwycający i pełen blichtru świat show-biznesu. „Sprawa zabójstwa okazała się najtrudniejszą z dotychczas przez niego prowadzonych. Nie była w sumie skomplikowana, ale kręciła się wokół ludzkich brudów”. Pełne brudów okazało się również śledztwo w sprawie zwęglonych zwłok. Co gorsza, jak zauważa Piotr Kościelny:

Czy to na pewno fikcja?

Obie prowadzone przez Nawrockiego sprawy pełne są brudów, podobnie jak świat, w którym przyszło dorastać Michałowi. Chyba nikt nie chciałby znaleźć się w rzeczywistości przedstawionej w „Nielacie”. Odtrutką na to, o czym się czyta, może być powtarzanie sobie: „Przecież to powieść, to się naprawdę nie dzieje”. Jednak, jak zauważa doktor Andrzej Depko, seksuolog, neurolog, autor blurba, którego możemy przeczytać na okładce „Nielata”, choć może historia przedstawiona w książce sama w sobie jest fikcyjna, to nie mniej wstrząsające rzeczy dzieją się wokół nas.

W „Układzie” czy „Szymku” czytelnik, który również poznawał trudne historie, mógł liczyć na – bardzo mały, ale jednak – promyk nadziei. Czy tak będzie też w przypadku „Nielata”? Przekonajcie się sami!

Chcesz kupić powieść „Nielat” w cenie, którą sam/-a wybierzesz? Ustaw alert LC dla tej książki!

Książka jest już dostępna w sprzedaży online.

---
Artykuł sponsorowany, który powstał przy współpracy z wydawnictwem.