Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Wielu fizyków teoretycznych poszukuje dziś nowych teorii, wysuwając zupełnie dowolne hipotezy. „Wyobraźmy sobie, że…”. Nie sądzę, by takie uprawianie nauki kiedykolwiek przyniosło dobre rezultaty. Nasza fantazja jest zbyt ograniczona, abyśmy „wyobrazili sobie”, jak działa świat, jeżeli nie szukamy inspiracji w dostępnych informacjach. Informacje te – nasze poszlaki – to albo teorie, które odniosły sukces, albo nowe dane doświadczalne. Nic więcej. To właśnie na podstawie takich danych i takich teorii musimy odsłonić to, czego nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić. Tak postępowali Kopernik, Newton, Maxwell i Einstein. Nie próbowali „zgadnąć” nowej teorii – w odróżnieniu od sposobu, w jaki, moim zdaniem, dzisiaj postępuje zbyt wielu teoretyków.

Człowiek nie dociera w nowe miejsca, trzymając się utartych ścieżek.

Życie w niepewności może być trudne. Niektórzy wolą mieć pewność, choćby nieuzasadnioną, od niepewności wynikającej z naszych ograniczeń. Są tacy, którzy wierzą w jakąś opowieść tylko dlatego, że wierzyli w nią przodkowie, zamiast odważnie zaakceptować niepewność.

Wszyscy przebywamy w głębokiej jaskini, skuci naszą niewiedzą i uprzedzeniami, a nasze zawodne zmysły rejestrują tylko cienie. Kiedy próbujemy spojrzeć dalej, dezorientuje nas własna ignorancja. Niemniej próbujemy. Tym właśnie jest nauka.

Czas jest skutkiem naszej niemożności dostrzegania fiznycznych mikrostanów. Czas to informacja, której nie mamy. Czas to nasza ignorancja.

Kiedy Lemaître bronił koncepcji ekspandującego Wszechświata, a Einstein w nią nie wierzył, jeden z nich musiał mieć rację, a drugi nie. Wszystkie wcześniejsze dokonania Einsteina, jego sława, pozycja w społeczności naukowej i ogromny autorytet nie znaczyły kompletnie nic. Obserwacje pokazały, że był w błędzie, i to zamknęło sprawę. Rację miał nieznany belgijski ksiądz. Z takich właśnie powodów nauka ma wielką moc.

Świata nie można postrzegać jako bezkształtnego zbiorowiska atomów, ale jako grę luster, opartą na relacjach między strukturami zbudowanymi z kombinacji tych atomów.

Ciągłe wątpliwości – najgłębsze źródło nauki.

Nauka nie jest wiarygodna dlatego, że daje nam pewność, lecz dlatego, że dostarcza najlepszych odpowiedzi, jakie można obecnie uzyskać. Nauka to maksimum tego, czego się już dowiedzieliśmy o problemach, z jakimi mamy do czynienia. To właśnie jej otwartość – ustawiczne kwestionowanie wiedzy zastanej – gwarantuje, iż jej odpowiedzi są w danym momencie najlepsze. Jeśli znajdziemy lepsze, one staną się nową nauką.

Pełno jest ludzi oznajmiających, że posiedli Prawdę. Odziedziczyli ją po ojcach; wyczytali ją w Wielkiej Księdze; otrzymali ją bezpośrednio od Boga; odnaleźli ją w głębi siebie. Stale pojawia się ktoś, kto z ogromną pewnością twierdzi, że jest depozytariuszem Prawdy, nie zauważając, iż świat jest pełen innych depozytariuszy Prawdy, a każdy z nich ma swoją własną najprawdziwszą Prawdę, odmienną od pozostałych.