Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Do cech cywilizacji łacińskiej należy odrębne prawo państwowe, odrębność prawa publicznego w ogóle. Co innego prawo prywatne, co innego prawo publiczne. Ten dualizm prawny należy do węgłów naszej cywilizacji, a zatem stanowi też kamień węgielny naszych pojęć politycznych.

Etyka cywilizacji łacińskiej nie może pogodzić się z linią rozwojową wszechwładzy państwa, a więc ani z etatyzmem ani z biurokratyzmem, ni z elephantiasis ustawodawczą, ni też z ex lex podczas pokoju. Nasza etyka musi zmierzać do państwa opartego na społeczeństwie, a więc ku samorządowi. Wszelki zaś krok, który by odsuwał państwo od omnipotencji, będzie zarazem krokiem postępu dla etyki, oświaty i dobrobytu.

Obecnie powstaje w Europie monizm prawniczy metodą całkiem odmienną. Zmierza się do zniszczenia prawa prywatnego przez publiczne, mianowicie przez prawo państwowe, bezetyczne, a w imię omnipotencji państwa. Apriorycznie określa się, jaką ma być państwowość i gnębi się personalizm w imię gromadności, byle zmusić się do poddania się koncepcjom powziętym z góry, sztucznym, którym sama tylko przemoc udziela życia.