Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Filozoficzna książka o sztucznej inteligencji, której połowę zajmuje dowód twierdzenia Gödla, a między normalnymi rozdziałami pojawiają się fabularne dialogi inspirowane muzyką Bacha... Wielkie brawa dla autora za pomysł i za odwagę. Efekt zresztą robi wrażenie, zwłaszcza pod względem formy - bo ideą tej książki jest między innymi to, że sama jej forma ma odpowiadać treści. Najbardziej widać to w dialogach, które można czytać na wielu poziomach: dosłownie są rozmowami stanowiącymi wprowadzenie do poszczególnych rozdziałów, ale mają też mnóstwo zaszyfrowanych wiadomości (np. w pierwszych literach kolejnych wersów, grach słów itp.),a wszystko to jeszcze w przedziwny sposób powiązane jest z utworami Bacha i obrazami Eschera. Jedną z idei przewodnich książki jest zresztą wielopoziomowość myślenia, co również doskonale ilustrują dialogi. Jeśli chodzi o główną część książki, to na pewno wysoko należy ocenić rozdziały poświęcone twierdzeniu Gödla. Autor wyjaśnia je od podstaw, w sposób zrozumiały dla osób nie mających w zasadzie żadnej wiedzy matematycznej - a przy tym rzetelnie, bez niepotrzebnych uproszczeń i mylących skrótów myślowych, krok po kroku doprowadzając do czytelnika do dogłębnego zrozumienia twierdzenia i jego dowodu. Pozostałe rozdziały są dość różnorodne tematycznie. We wstępnie autor twierdzi, że to książka o umyśle - o tym, jak działa inteligencja, czym jest samoświadomość itp. Rzeczywiście, pojawiają się istotne spostrzeżenia w tej kwestii, jednak sporo rozdziałów krąży dość szerokim łukiem wokół tego tematu - jest więc rozdział o mózgu, ale też o genetyce, o programowaniu, a nawet o filozofii zen. Dopiero ostatnie rozdziały poświęcone są sztucznej inteligencji - i niestety trochę rozczarowują po wcześniejszych zapowiedziach autora, że rozwikła niemal wszystkie tajniki umysłu - pozostawiają chyba więcej pytań niż odpowiedzi. Jednak trzeba oddać autorowi sprawiedliwość - od napisania "GEB" upłynęło 40 lat, a jego rozważania są wciąż aktualne, mimo oszałamiającego postępu w tej dziedzinie. Podsumowując, "Gödel, Escher, Bach" to książka jedyna w swoim rodzaju - oryginalna, inspirująca i świetnie napisana. Można tylko żałować, że nie została dotąd przetłumaczona na język polski. Ale nie ma się co dziwić - to trochę tak, jakby tłumaczyć dowód matematyczny napisany wierszem.