Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Berberowie nie stali się, i nie mogli się stać, ludem morza. Nie mają własnej nazwy wiosła, mają nazwę jego uchwytu - byli wioślarzami na cudzych galerach, chrześcijańskich i muzułmańskich.

Wszyscy przyjęliśmy z arabskiego słowo azymut. (…) Wenecjanie przejęli od Arabów nazwę na arsenał (…). Wszystkie floty na Morzu Śródziemnym a za nimi inne, przyjęły nazwę admirał (amir al-bahr). Cyfry rzymskie zastąpiono arabskimi.

Grecy zaniedbali drogi lądowe i to się na nich zemściło – nie mogli wyjść z czasów antycznych. Rzymianie dzięki swoim drogom opanowali więcej mórz niż Grecy.

Arabscy podróżnicy, może bardziej niż inni, pomagali kartografom. Wierni modlili się pięć razy dziennie, w tym trzy razy – będąc w drodze. Zwracali się w stronę Mekki (…). Modlitwa taka budziła szczególną świadomość geograficzną, która znalazła wyraz również na mapach.

Tam, gdzie pustynia sięga morza, traci ono zapach.

Trudno wytłumaczyć, co nas skłania, by ciągle od nowa układać śródziemnomorską układankę, ponownie ustalać katalog jej składników, sprawdzać, co znaczy każdy z osobna lub ile jest wart jeden w porównaniu z drugim: Europa, Maghreb i Lewant; żydostwo, chrześcijaństwo, islam; Jerozolima, Aleksandria; Konstantynopol; Wenecja; grecka dialektyka, sztuka i demokracja, rzymskie prawo, forum i republika; arabska nauka, prowansalska i katalońska poezja; renesans we Włoszech, Hiszpania w rożnych epokach, porywających i okrutnych, Słowianie Południowi na Adriatyku i tak dalej.

Przekonanie albo lepiej, uczucie, że niebo nad Śródziemnomorzem jest bardziej przeźroczyste i otwarte niż gdzie indziej, sprawiło zapewne, iż przeklina się tu prościej i bardziej bezpośrednio.

Czy temu, kto nie powąchał stępki na statku, niewymytych beczek w karczmie, zjejczałej oliwy, smoły w stoczni, surowej zepsutej ryby w porcie i innych podobnych woni, wolno rozprawiać o Śródziemnomorzu? (…) Ani jedno z tych pytań nie jest wymyślone.

Gdziekolwiek była winorośl i wino, tam kwitły ogłada i sztuka, nie brakowało też szaleństwa i poezji.

Czy pierwotni mieszkańcy tych okolic rzeczywiście przybyli znad dalekich rzek, przynosząc ze sobą obrazy i zwyczaje ze swej praojczyzny, gdzieś z północy, znad Wisły czy Morza Bałtyckiego, kto wie? Istnieją przypuszczenia na ten temat, a wspomnienia dawno się już zatarły (...) Na pewno wiadomo tylko tyle, że starzy Weneci, nim stali się Wenecjanami, wybrali właściwe morze – Adriatyk.

Odessa była kosmopolityczna, jak prawdziwie śródziemnomorskie miasto.

Słowo morze w różnych językach ma różne rodzaje: w językach łacińskim i słowiańskich jest rodzaju nijakiego, we włoskim – męskiego, we francuskim – żeńskiego, w hiszpańskim może być rodzaj męski i żeński, w arabskim są dwie nazwy rodzaju męskiego, w greckim, kiedy zbierze się wiele nazw, mają one wszystkie trzy rodzaje.

Wszystkie ilustracje w tej książce są anonimowe. Autorzy ich nie podpisali. Sławę pozostawili innym. Taka skromność zawstydza. Takie poświęcenie powinno być nagrodzone.

Między tymi wysepkami, przez mgiełkę, zobaczyłem najpiękniejszy zmierzch, cichy i uroczysty jak śmierć w Wenecji.

Wilgoć przenika wszystko: mur i kamień, drzewo, żelazo, cegłę i duszę.

Morze Czarne jest jednak nierozłączne ze Śródziemnym mimo cieśniny, która rozdziela je i oddala.

Czy Wenecjanie są potomkami plemienia słowiańskiego znad środkowego biegu Wisły?

Barbarzyńskie wyprawy, których rezultatem były zburzone nadmorskie miasta, historycy eufemistycznie nazwali wędrówkami ludów.

Zastanawiamy się, dlaczego w krajach śródziemnomorskich, szczycących się najstarszą demokracją, tak wyraźna była potrzeba (albo iluzja o potrzebie) silnej władzy autokratycznej.

Na rynku spotykają się polityka i handel – we współdziałaniu albo w starciu. Tak samo było na agorze greckiej i rzymskim forum. Mało któremu władcy udawało się uwolnić place od handlu, wyprowadzić wiece polityczne z targowisk.

Produkcja oliwy to nie tylko zawód, to legenda. Oliwka to nie tylko owoc, to świętość. (...) Figa przejmuje i przedłuża granice Śródziemnomorza tam, gdzie oliwka się poddaje.

60 lat okupacji austriackiej zmieniło kartę potraw i napojów, na której znalazły się: Gulasch, Strudel, Würstel, Knödel, Spritzer.

Kto by przypuszczał, że ostatnimi obrońcami Wenecji będą Schiavoni (po chorwacku Szciavuni czyli Słowianie), których przodkowie-niewolnicy wiosłowali na weneckich galerach?

Wenecjanie, podobnie jak Holendrzy, musieli wyrywać morze po kawałku ziemi, aby pozostać na lądzie.

Ważniejsza była dla nich Wenecja niż obraz Wenecji.

Śródziemnomorze przestało być centrum świata, teraz jest zaledwie jego częścią.

Być może ze starożytnego Egiptu pochodzi słowo "barka", które przyjęły prawie wszystkie narody.

O wiele więcej statków leży na dnie morza niż pływa.

Być może ze starożytnego Egiptu pochodzi słowo "barka", które przyjęły prawie wszystkie narody.

W wielu przypadkach trudno rozstrzygnąć, kto jest twórcą, wynalazcą, a kto dziedzicem.