Bartłomiej Dana

„Nasrałem w talerz Pierwszej Damy” to debiut prozatorski Bartłomieja Dany. W notce biograficznej na skrzydełku książki możemy przeczytać, że autor, z wykształcenia magister ochrony środowiska ze specjalizacją: konserwatorska ochrona przyrody, był już dziennikarzem, fotografem, grafikiem, barmanem, polerowaczem profili aluminiowych i przewijaczem folii termotransferowych. Przez rok pracował na linii montażowej w jednej z największych fabryk zmywarek w kraju. I to właśnie doświadczenie na taśmie popchnęło go do napisania tej powieści, która – jak twierdzi – inspirowana jest prawdziwymi wydarzeniami. Od razu zaznaczę, że „Nasrałem w talerz Pierwszej Damy” to nie reportaż z montażu zmywarek. Historia opisana w książce to pełnokrwista opowieść o fabrykantach, którzy pewnego dnia otrzymują zlecenia na wykonanie zmywarki dla samego Prezydenta. Nie jakiegoś konkretnego, ale właśnie Prezydenta pisanego wielką literą (jeśli chcecie się dowiedzieć, prezydentem jakiego kraju jest Prezydent, przeczytajcie książkę do końca). Zanim otrzymają to zlecenie, wiele się wydarzy. Główny bohater, pan Bartoszek, z perspektywy którego cała historia jest opowiedziana, zdąży się zatrudnić w Fabryce, nauczyć pracy na szanirach, na „porodówce”, „dziesiątce”, szczelności i sprężynach, stworzyć OPL-kę (jeden z najśmieszniejszych opisów, jaki przeczytałem),zaprzyjaźnić się z paroma osobami, zakochać się i stracić miłość swojego życia (tak, też w Fabryce),upić, wdać w bijatykę, być ewakuowanym z Fabryki w wyniku pożaru, być (niemal) uczestnikiem Marszu Gwiaździstego Wkurwu Robotniczego i brać udział w fabrycznym strajku. A na końcu – nasrać do zmywarki Pierwszej Damy. No właśnie – nasrać. Nie narobić czy nawalić, ale nasrać. Muszę przyznać, że tytuł książki nie od razu przypadł mi do gustu. Wydał mi się niepotrzebnie wulgarny, prowokacyjny. Dopóki nie przeczytałem książki i nie poznałem powodu, dla którego autor użył właśnie tego słowa, nie innego. I zgadzam się z nim – chyba żadne inne słowo bardziej niż „nasrać” nie oddałoby myśli przewodniej, jakie niesie ze sobą książka. A myśl jest prosta: nie dajcie się oszukać. Myślcie. Nie jesteście, jak pisze Dana, „każdym i nikim, jednostką-niczym, pozbawioną przeszłości i przyszłości sylwetką. Ideą. Numerem w kartotece.” Jesteście ludźmi z krwi i kości. I jeśli ktoś będzie próbował nabić was w butelkę, macie prawo nasrać do jego talerza. Muszę przyznać, że najtrudniej było mi przebrnąć przez pierwszy rozdział. Opisy stanowisk pracy znajdujących się w Fabryce są szczegółowe i nie należą do najkrótszych. Z drugiej strony – to właśnie te opisy sprawiają, że czytelnik może poczuć się jak jeden z fabrykantów. Ja poczułem ten ból mięśni towarzyszący pracy na „porodówce”, krew cieknącą po rękach na „szanirach” oraz że tańczę na „szczelności”. Autor piszę, że historia opisana w książce powstała w oparciu o prawdziwe wydarzenia. Trudno mi było w to uwierzyć, dopóki nie doszedłem do końca książki i nie znalazłem parunastu zdjęć, na których widać autora książki na fabrycznej hali. „Nasrałem w talerz Pierwszej Damy” to jedna z lepszych rzeczy, jakie przeczytałem w ostatnim czasie. I jedna z lepszych, jakie przeczytałem w ogóle. Niech was nie zrazi tytuł. Książka jest komiczna i tragiczna jednocześnie. I mądra, a niektóre jej fragmenty (jak ten o fabrycznych kobietach i barze Berlin) to czyste literackie perełki. Jeśli „Nasrałem w talerz Pierwszej Damy nie zmieni waszego spojrzenia na świat, to już nie wiem, co je zmieni.