Etty Hillesum

Urodzona 15 stycznia 1914 roku w Middelburgu (Holandia), Etty Hillesum, miała 27 lat, kiedy w czerwcu 1942 roku, gdy mnożyły się zwiastuny eksterminacji wspólnoty żydowskiej zamieszkującej Holandię, pisała w swym pokoiku w Amsterdamie: „Gromadzę duchowe bogactwo w ciągłym przeświadczeniu, że nie robię tego tylko dla siebie. Chciałabym zostać takim małym dziejopisem, który opowie o losie i fragmencie historii, jakiej nikt wcześniej nie słyszał”.

Od 9 marca 1941 roku ta młoda Żydówka, całkowicie zasymilowana w społeczeństwie holenderskim, wychowana poza wszelkimi wpływami oraz wszelką praktyką religii judaistycznej, mająca kontakty ze środowiskiem socjalistycznym i wolnomyślicielskim Amsterdamu, zaczęła doświadczać czegoś, co 31 grudnia tego samego roku, wieczorem, wyraziła w następujących słowach: „Prawie wpół do dziewiątej wieczorem. Ostatni dzień roku, który okazał się w moim życiu najbardziej szczodry, udany i najszczęśliwszy w porównaniu z wszystkimi minionymi. Gdybym miała jednym słowem wyjaśnić, dlaczego właśnie ten rok [...], to słowo musiałoby brzmieć: ogromna świadomość, a co za tym idzie – dysponowanie głębokimi siłami, które we mnie drzemią”.

To zyskanie świadomości wydało jej się tak ważne i decydujące, że zaczęła z niego zdawać sprawę na piśmie, prowadząc dziennik, w którym odtwarza duchową drogę, jaką przebyła od 9 marca 1941 roku do 7 września 1943, dnia jej dobrowolnej deportacji do Oświęcimia. Według informacji Czerwonego Krzyża, zmarła tam dwa i pół miesiąca później, 30 listopada 1943 roku.

Dzieło i osoba Etty Hillesum dla wielu staje się dziś jednym z najbardziej znaczących zjawisk duchowych i literackich z połowy tego stulecia.