Jesteśmy społecznością, która kocha książki

"Cicho już było" Ostatni tom poezji „Imago” Lucyny Brzozowskiej (FONT, Poznań 2019) skłonił mnie do poszukania jej wcześniejszych tomików. Okazało się, że poetka wydała ich aż cztery. Przedostatni „Jestem niewinna” w dobrym wydawnictwie CONVIVO Anny Matysiak. Trzeci „PrzenikaNIE WIEM” jest małym, graficzno-edytorskim arcydziełem. Pierwszego „Lewitacja i inne wiersze” niestety nie poznałam. Poetka debiutowała nim w 1993 r., czyli mając 20 lat, jeszcze pod panieńskim nazwiskiem Wojciech. A potem minęło 10 lat „ciszy” aż do jej udziału w antologii haiku „Dajmy grać świerszczom”. Rok później wydała swój drugi tom „Przypięte do światła” (Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, Bielsko-Biała 2014). I to właśnie nad nim chciałabym zatrzymać się dłużej. Wydaje się być jak pierwszy krzyk życia wyrzucony z siebie. Jak początek nowej drogi, którą Brzozowska-poetka, Brzozowska-kobieta idzie nadal, a jej kolejne tomy są tej wędrówki najlepszym świadectwem. Przednia okładka tomu mówi właściwie wszystko, czego możemy się po nim spodziewać. Zza firanki widzimy zarys twarzy kobiety, w której głowie pełno drzew i traw. Umieszczona w środku fotografia autorki wymownie sugeruje, że tom jest autobiograficzny i podmiot liryczny (dalej: pl) to alter ego poetki. Pierwszy wiersz w tomie wprowadza nas do świata najbardziej ukochanego przez pl – świata przyrody. Jestem niepiśmienna przysiadam na skraju łąki i oddycham Co dzień rano wychodzę na spacer przedmieściami raju Wycieram z dłoni błękit powtórzony odbity dwukrotnie od kałuż Niczego nie zapisuję i wszystko zapominam rozłąkę powroty łzy drobiny śmiechu Przemijam czy się staję Nie wiem nic ponad to że jabłko dziś pełne słodyczy („Nic ponad to”) Klimat tego wiersza, a szczególnie ta „niepiśmienność” pl przywołały mi na myśl wiersz Jerzego Harasymowicza „Głogi”: Głogi głogi głogi ni wiersza ni człeka ni ptak nie narzeka Spokój nie trzeba pisać nie trzeba świata sobą zachwycać Głogostan Ile razy czułeś podobną ulgę, zachwyt otoczony ścianami gór, falami morza czy wysokich traw i drzew? Ale poetka idzie dalej – zadaje pytania, które (przypuszczam) większości z nas wydadzą się „od czapy”. Jednak mam wrażenie, że stawia je głównie sobie i wcale nie odpowiedzi najbardziej szuka. Dużo bardziej potrzebuje zapomnienia. Na czarno-białych taflach szkła odbija się cieniem krzyk dzikich gęsi Może one są nami tylko dawniej może my jesteśmy nimi tylko inaczej W dotyku zimnego powietrza tuż nad powierzchnią tuż przed nic doświadczam zapomnienia (…) („Klucz”) Ta bliskość przyrody, to zespolenie pl z nią, wydawałoby się, że czasami do granic absurdu, jest jedną z najważniejszych cech poezji Brzozowskiej w ogóle. Trudno jednak ją włożyć do jednej szuflady z innymi wierszami zainspirowanymi przyrodą. Bo świat flory i fauny dla Brzozowskiej to dużo więcej niż twórcza inspiracja czy źródło zachwytu. To dom, w którym czuje się najlepiej, a jego mieszkańców traktuje podmiotowo. Na stacji w mieście M gawrony urządziły festyn głośno kraczą ale można wyróżnić liderów dyskusji Mówię do Sue to musi być ciekawa rozprawa i nieprawdą jest jakoby tylko ludzie mieli język Sue odpowiada że rozmawiają o nas a to wiele tłumaczy Gdy pociąg wjeżdża na stację śmiech podrywa gawrony („Stacja M”) Mam wrażenie, że poetka bardziej ufa mowie drzew, ptaków i innych stworzeń niż mowie ludzkiej. Jeśli więc szuka odpowiedzi, to wśród nich. Odejść – to takie proste tylko co zrobić z ciałem gdzie je zostawić spalić pogrzebać niech będzie pokarmem Szeptały na ucho źdźbła trawy źrebaki prychały w zabawie umieranie to taki żart Maleją gwiazdy milkną pytania nikt jeszcze stamtąd nie wrócił („Łąka”) W twórczości Lucyny Brzozowskiej drugie ważne miejsce zajmuje temat miłości. W tomie „Przypięte do światła” jest on jednym z najważniejszych. W nie wszystkich wierszach tematem opowiadanym wprost, ale zawsze gdzieś w nich podszytym, będącym jak jego dalekie echo. Również w wierszach miłosnych poetka zaciera granice między światem ludzkim a przyrody. Gdyby zasnąć z policzkiem wtulonym w miękki zarost ziemi całe ciało muskać będą ćmy W uścisku czarnej wdowy paź królowej podobny do ofiary nie wie że stanie się wiecznością Gdy cię kocham między powrotem a podłogą sypialni granat nocy toczy się po dnie filiżanki („Filiżanka”) Mimo że tom nie kończy się happy endem i pl żegnając ukochanego stawia gorzkie pytanie – „Nie wiem kto będzie bardziej kaleki” („Do znów”) – to jednak wydaje się, że powołanie go do życia było dla autorki ozdrowieńcze. Poezja po raz kolejny przyszła z pomocą w wyrażeniu tego, co najtrudniej wyrazić słowami. Zamknięta kobieta – „Jak ze strychu zniesione puzderko / pełne starych monet / i nadgryzionych momentów” – zdobywa się na krzyk: „ja nie będę siedziała cicho / Cicho już było” („Mam urodziny”). I opuszcza klatkę swoich strachów. Nie będę robiła temu tomowi wiwisekcji pod kątem użytych środków poetyckich. Jak sami widzicie w zacytowanych wierszach, jest ich mnóstwo i nie ma wątpliwości, że jest to tom czystej, pięknej poezji. Chciałam, żebyście po prostu mieli szansę poznać te “zakurzone” wiersze. Bo niestety książka nie została wydana przez jakieś dobre wydawnictwo, które by zadbało o to, żebyście o niej usłyszeli wcześniej lub przynajmniej mieli możliwość nabycia teraz. Ale mam nadzieję, że autorka włączy je przynajmniej do jakiegoś wyboru swoich wierszy. Czego sobie i Wam życzę. Agnieszka Sroczyńska Kostuch https://www.facebook.com/notes/o-literaturze-otwarcie/cicho-ju%C5%BC-by%C5%82o/301730160636753/