Olga Haber

„Oni” Olgi Haber to jedna z bardziej nietrafionych gatunkowo powieści grozy na naszym rynku. I nic nie pomaga to, że jest napisana nawet zgrabną polszczyzną. Na ogół przyjmuje się, że powieść grozy powinna dysponować albo odpowiednio mrocznym, budzącym dreszcze klimatem, albo akcją, która obejmuje działania sił nadprzyrodzonych (duchy, demony) bądź zwyczajowych dla horroru morderczych stworów (wampiry, wilkołaki, zombie),albo wreszcie dziesiątkami trupów, zmasakrowanych z odpowiednim polotem. A później trafiają się tacy „Oni” Olgi Haber (w istocie Katarzyny Misiołek). I ręce opadają. Bo klimatu tu za grosz, morderczych sił też brak, a i trupy – z jeden czy dwa, wspomniane niemalże mimochodem – są takie… zwyczajne. Wręcz przypadkowe. Kto zakwalifikował ten tytuł w poczet horroru? Autorka? Czy też może raczej wydawca, któremu wygodnie było podpiąć książkę do serii? W sumie bez różnicy. Bo przynależność gatunkowa to tylko jeden z problemów. Innym, poważniejszym mankamentem „Onych”, jest niemożność ustalenia, po co w ogóle ta książka powstała. Bo – nie ukrywajmy – jej lektura jest jałowa jak piaski Sahary. Główną bohaterką jest była dziennikarka, Natalia. Siedzi sobie w domku letniskowym gdzieś na dalszych obrzeżach Bielska-Białej, praktycznie w lesie, i… no, siedzi sobie. Patrzy w las, pije kawę, kocha się z Łukaszem, wspomina związek z Emilem (domek jest Emila, meble zamawiał Emil, kubek podarował Emil – w którymś momencie ta wyliczanka przechodzi wręcz w mantrę),patrzy w las, próbuje pisać jakieś felietony, dłubie coś przy kryminale, kocha się z Łukaszem, rozpamiętuje związek z Emilem, jeździ do wioski drażnić się z rodziną Łukasza, odpisuje na maile Emila, kocha się z Łukaszem, patrzy w las, i dalej w ten deseń. Mija sto stron (z 214) i nadal nie wiadomo, gdzie szukać intrygi. Ba! Nie widać też grozy. Poza tą wynikającą z obawy o to, że do samiuteńkiego końca Natalia będzie naprzemiennie kochać się z Łukaszem i wspominać Emila. I wtedy przychodzi olśnienie. Otóż tym, co ma robić za horror, są króciutkie akapity z zielonymi błyskawicami w lesie, ogólne przeświadczenie, że wieczorami nie należy chodzić do lasu, a także sporadyczne przypadki agresji słownej w miasteczku. Są to elementy wrzucone od niechcenia, chaotycznie i w tak malutkich, mocno rozsianych dawkach, że przez dłuższy czas nie sposób brać ich na serio i łączyć w jakąkolwiek rozumną całość. Gdy zaś już się je jako tako połączy, to faktycznie włos na głowie staje, bo wychodzi na to, że za wszystkimi opisanymi „anomaliami” stoją… ufoki. Takie klasyczne, szare, z dużymi głowami i wyłupiastymi oczami. Nie pojawiają się jednak bezpośrednio, niejako w świetle fabuły, tylko mgliście krążą gdzieś tam na obrzeżu – albo w majakach, albo po prostu jako enigmatyczne zagrożenie, z którego istnienia w pełni zdaje sobie sprawę tylko jeden z okolicznych mieszkańców, oczywiście lekko świrnięty. A gdy zdaje się, że gorzej już być nie może – bo przecież zamiast horroru dostaliśmy wyssaną z palca bajeczkę ufologiczną – zjawia się… gadający telepatycznie kot, który przedstawia się słowami: „Jestem czymś pomiędzy bytem duchowym a nieznaną wam, Ziemianom, formą życia.” I zaczyna droczyć się z bohaterką. Że zdradzam fabułę? Bez przesady – dla tych, którzy mimo wszystko zechcą sięgnąć po książkę, zostawiłem kilka cymesów. Wśród nich na przykład absurdalny powód, dla którego ufoki upatrzyły sobie akurat tę okolicę na swoje brewerie. A także irytujący osobliwymi zwodami finał. Przyznam, że obyczajowa powieść na krawędzi romansu, z wplecionym wątkiem ufologicznym i dorzuconym gadającym kotem, w dodatku ometkowana jako „powieść grozy”, to zjawisko, z którym dotąd się jeszcze nie zetknąłem. I – szczerze powiedziawszy – lżej by mi się żyło bez świadomości jego istnienia. Bo trudno nazwać taki melanż wartościowym wkładem w literaturę polską. Owszem, może nie byłoby takiego problemu, gdybyśmy mieli do czynienia z groteską. Ale „Oni” zostali napisani śmiertelnie serio. Co w połączeniu z jałową, nudnawą fabułą i cienką psychologią postaci (bohaterka miewa dziwne skoki emocjonalne, kończące się niezbyt zrozumiałymi awanturami z kochankiem) stanowi mieszankę iście zabójczą. I teraz wisienka na torcie. Opinie – przemilczę, czyje – z czwartej strony okładki. Pierwsza, prowokująca do odsyłania jej autorowi książek przez tych, którzy się nacięli na „Onych”: „Olga Haber raczy czytelnika historią pełną emocji, plastycznych opisów i w większości żywych (przynajmniej do czasu) bohaterów. Tę powieść warto sprezentować zarówno komuś bliskiemu, jak i samemu sobie… Gwarantuję, że nie będziecie zawiedzeni.” I druga, także sprawiająca wrażenie, że czytaliśmy zupełnie inne książki: „Zaskakująca, świeża, przewrotna – czegoś takiego jeszcze w naszym horrorze nie było. Atmosfera gęstniejąca z rozdziału na rozdział, tajemnica i poczucie osaczenia. Będziecie śnili po tej książce koszmary…” I tak sobie myślę, że jedyny koszmar, jaki można sobie po lekturze „Onych” wyśnić, to taki, w którym idziemy do księgarni i znów topimy pieniądze w słabej książce… (Esensja.pl)