Już po raz siódmy Kapituła przyznała literackie laury w kategoriach poezji, prozy i eseju w postaci Gdyńskich Kostek Literackich (statuetek) oraz 50 000 złotych. Ponadto wręczono, przyznawaną nieregularnie specjalną „Nagrodę Osobną” (10 000 złotych).

Przewodniczący Kapituły prof. Piotr Śliwiński podkreśla, że „Gdynia” została przyznana za literaturę najwyższej próby. - Tegoroczni laureaci to wybitni indywidualiści, którzy bardzo dużo wymagają do siebie i czytelników. Proza - („Włoskie szpilki” Magdaleny Tulli) - z pozoru prosta, oparta na przeżyciach rodzinnych, przede wszystkim jest - prozą, sztuką, ciągiem dalszym fascynującego dorobku. Trzeba ją czytać z równą uwagą jak poprzednie książki autorki. Poezja („Rezydencja surykatek” – Marta Podgórnik) - wyrazista, ostra, zaczepna, dramatyczna - przenika do głębi najważniejszych ludzkich spraw. Jest głosem niebywałej wrażliwości, głosem wśród głosów, lecz na wskroś własnym, rozpoznawalnym, przejmującym. A esej (Opis krainy Gog – Marian Sworzeń)? Czysta radość czytania książki zrodzonej z radości obcowania z wielkim pisarstwem, wielkim pisarzem, podążania za nim, sycenia ciekawości, przyjemności opowiadania.

Laureaci byli na „wyciągniecie ręki” dla trójmiejskich czytelników podczas Festiwalu „Literaturomanie”, który w ramach Dni Nagrody Literackiej Gdynia poprzedził Galę Finałową. – Osią tego wydarzenia niezmiennie pozostają spotkania z nominowanymi do „Gdyni”, którzy zjawili się na festiwalu niemal w komplecie. To bardzo cieszy. Tym bardziej, że publiczność również dopisała, momentami z trudem się mieściliśmy. Święto książki wciąż potrafi przyciągać tłumy – nie kryje satysfakcji dr Violetta Trella, dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gdyni (główny organizator NLG), a także sekretarz Kapituły. – Już myślimy o ciągu dalszym tegorocznej edycji, czyli o jesiennych spotkaniach z czworgiem laureatów – dodaje.

Czworgiem, ponieważ specjalną Nagrodę Osobną przyznano Mieczysławowi Porębskiemu (odbierał ją syn – Jerzy Porębski). – "Spotkanie z Ablem”, czwarty tom pism wybranych Profesora, dopełnia portretu wielkiego badacza sztuki, świetnego pisarza, myśliciela. W Jego twórczości niezrównane znawstwo wyraża się w kapitalnym, czytelnym, eleganckim, a zarazem indywidualnym języku. Książka, ważna dla badaczy i krytyków, jest też atrakcyjna i pożyteczna dla amatorów. Celne, przekonujące komentarze do spraw zawiłych, krytycyzm powiązany z afirmacją sztuki m. in. jako egzystencjalnej podpory, jasność myśli - wszystko to sprawia, że spotkanie ze „Spotkaniem” jest zdarzeniem dla naszej kultury bezcennym – komplementuje Piotr Śliwiński.

Uroczystość (w reżyserii Roberta Glińskiego) odbyła się na Nowej Scenie w gdyńskim Teatrze Muzycznym. Wydarzenie uświetnił występ Grzegorza Turnaua, a także interpretacje „na żywo” fragmentów zwycięskich książek w wykonaniu Doroty Segdy, Dariusza Siastacza i Grzegorz Wolfa.

NAGRODA LITERACKA GDYNIA LAUREACI 2012

POEZJA
Marta Podgórnik
Rezydencja surykatek
Biuro Literackie

W Rezydencji surykatek czytelnik bez trudu rozpozna język gliwickiej autorki, jego charakterystyczny, niepodrabialny styl i ton, gdzie czułość przeplata się z cynizmem, ból z drapieżnością, humor z pasją. To jej kolejna znakomita książka zaskakująca językową ekwilibrystyką.
Autorka zapytana przez Joannę Mueller o to, czy łatwo jest napisać tomik, po wydaniu utworów zebranych, odpowiada: "Każda książka jest zamknięciem i początkiem. Jak w życiu, coś się musi skończyć, żeby coś mogło się zacząć." O samym procesie pisania mówi, że jest "trochę jak układanie pasjansa; do rozkładu/układu potrzeba całej talii, nie da się go zrobić z samych serc czy kar. No i te jokery!"

(cyt. za biuroliterackie.pl)

PROZA
Magdalena Tulli
Włoskie szpilki
Wydawnictwo Nisza

Genialne! Naprawdę. Świadectwo czasów to w sumie niewielka zaleta tej książki. Ale skala uczuć, problem, kompozycja utworu i język! Niezwykłe. Poruszające (czarna chmura... brzmi banalnie, ale zobaczcie, jak wykorzystała ją Magdalena Tulli). To, co pisze autorka, jest uczciwe, a nie jest ekshibicjonistyczne. Niewiele lepszych rzeczy przeczytałam.

(„Pulcinella” – autorka opinii na stronie portalu lubimyczytać.pl – patrona medialnego Nagrody Literackiej Gdynia)

ESEISTYKA
Marian Sworzeń
Opis krainy Gog
Towarzystwo Więź

Ta książka to fascynujący reportaż z podróży śladami Gogola w rodzinne strony tego pisarza odbytej przez autora w roku 2007. Nawiązania literackie i reminiscencje historyczne splatają się tu w błyskotliwej narracji z przenikliwą, pełną gorzkiego humoru obserwacją codziennego życia dzisiejszej Ukrainy, która po wiekach carskiego samodzierżawia i komunistycznego terroru powoli wydobywa się z marazmu i fatalizmu historii.

(cyt. za stroną wydawnictwa – Towarzystwa Więź)

NAGRODA OSOBNA
Mieczysław Porębski
Spotkanie z Ablem
Wydawnictwo Literackie

SPOTKANIE Z ABLEM – na frontyspisie książki tajemnicza fotografia: profesor Porębski, ale trochę jakby nie on. Ta specyficzna poza, starannie zasłonięte włosy, biała chustka spięta pod szyją? zaraz, zaraz... przecież to Gertruda Stein, sławna pisarka i kolekcjonerka sztuki, sportretowana przez Picassa!

„W 1977 roku pojechaliśmy do Niedzicy – wspomina Adam Rzepecki, współtwórca znanej z obrazoburczych akcji artystycznych grupy Łódź Kaliska, kiedyś student Mieczysława Porębskiego. – Wziąłem aparat fotograficzny i trzy albumy: Maneta, Picassa i Michała Anioła. Zaczęliśmy robić zdjęcia żywych obrazów. Profesor występował początkowo jako ekspert, mówił: »ręka w lewo«, »ręka w prawo«. Nagle nie wytrzymał i sam zaczął się przebierać”. A bohater opowieści dodaje: „Czułem, że trzeba się jakoś w to włączyć, by poczuć się kimś, kto był przy tym, gdy obrazy Picassa powstawały, gdy on je malował. Gertruda Stein? Proszę bardzo... Udawałem Gertrudę Stein, byłem Gertrudą Stein, tym krytykiem, który towarzyszył powstawaniu sztuki Picassa, Braque’a i innych im współczesnych”...

Ta anegdota sprzed lat jest czymś więcej niż anegdotą. Pokazuje, jak bardzo Profesor Mieczysław Porębski – wielka postać naszej humanistyki, historyk sztuki, krytyk, pisarz, przyjaciel artystów – wyłamuje się ze stereotypu akademickiego uczonego. A także – jak szczególny ma stosunek do materii, którą od lat się zajmuje: do sztuki.

(cyt. za Tygodnikiem Powszechnym – patronem medialnym Nagrody Literackiej Gdynia)

O NAGRODZIE

Nagroda Literacka Gdynia, dzięki swej niespotykanej dotąd formule równorzędnego wyróżniania poetów, prozaików oraz eseistów, szybko stała się ważnym i unikalnym wydarzeniem w polskim środowisku literackim.

Pośród tak popularnych i nagradzanych już autorów jak Wiesław Myśliwski czy Andrzej Stasiuk, w gronie nominowanych oraz laureatów "Gdyni" regularnie i licznie pojawiają się także przedstawiciele młodego pokolenia (m.in. Justyna Bargielska, Michał Witkowski) czy też pisarze bardzo niszowi - prof. Marian Pankowski czy Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (dwukrotnie nagrodzony w Gdyni). Niezwykle istotnym werdyktem wydaje się być również laur za eseistykę. W ten sposób doczekała się ona prestiżowej nagrody na równi z prozą i poezją, a także silnego bodźca promocyjnego, którego wcześniej wyraźnie brakowało.

Nagroda Literacka Gdynia (NLG) została powołana do życia w 2006 roku przez Prezydenta Gdyni Wojciecha Szczurka, w celu uhonorowania wyjątkowych osiągnięć żyjących, polskich twórców. Jest przyznawana rokrocznie autorom najlepszych książek wydanych w poprzednim roku. Nagroda ta jest de facto rozbudowaną inicjatywą miasta, skierowaną zarówno do polskich pisarzy, jak i odbiorców współczesnej literatury. NLG nieustannie ewoluuje i poszerza zakres swojej działalności. Pod szyldem "Gdyni" przyznawane są nie tylko laury, ale też organizowane liczne proczytelnicze i środowiskowe przedsięwzięcia:

- Ogłoszenie nominacji podczas Warszawskich Targów Książki
- Dni Nagrody Literackiej Gdynia - "Literaturomanie" (od 2008 roku)
- Gala Finałowa NLG
- Jesienne Spotkania z Laureatami NLG

Ponadto Gdynia powołała do życia "Dodatek LITERAcki", 24-stronicowy półrocznik, który emitowany jest bezpłatnie wraz z wybranymi tytułami prasowymi. Pod redakcją Mariusza Grzebalskiego powstał niszowy periodyk, do którego pisują cenieni krytycy oraz literaci, a także największe polskie nadzieje literackie.

- Idea Nagrody Literackiej Gdynia rodziła się powoli. Zaczynaliśmy skromnie, od idei konkursu literackiego, ale doszliśmy do wniosku, że jeśli już mamy organizować tego typu wydarzenie, to warto nadać mu odpowiednią rangę. Tworząc kolejne wydarzenia na wysokim poziomie artystycznym chcemy między innymi pokazać wielowątkowość nowoczesnego miasta. – przekonuje Prezydent Gdyni. Jednakże pośród wszystkich tych przedsięwzięć najważniejsza pozostaje sama Nagroda. Zwycięzcy w trzech kategoriach – proza, poezja i eseistyka, otrzymują pamiątkowe statuetki (Kostki Literackie) oraz nagrodę w wysokości 50 tysięcy złotych.

Wybór zarówno nominowanych, jak i laureatów to decyzje członków Kapituły NLG złożonej ze znawców i cenionych badaczy literatury. Na specjalny wniosek Kapituły przyznawana jest również specjalna "Nagroda Osobna" - Nie jest to nagroda za tzw. całokształt, lecz raczej za to, co pozostaje kształtem nieznanym, co stanowi wyzwanie dla czytelników i zdaje się obietnicą wielu nowych, intrygujących odczytań – wyjaśnia prof. Piotr Śliwiński, przewodniczący Kapituły.