Chyba nie ma żadnych wątpliwości, że obok Milana Kundery i Vaclava Havla Bohumil Hrabal jest jednym z największych pisarzy czeskich II połowy XX wieku. Prozaik i eseista, autor opowiadań, według których powstało kilka filmów, m.in. „Pociągi pod specjalnym nadzorem” (1966, Oscar za najlepszy film nieanglojęzyczny), „Skowronki na uwięzi” (1969, pułkownik, premiera 1990) i „Postrzyżyny” (1980) w reżyserii Jiříego Menzla. Studiował prawo na Uniwersytecie Karola w Pradze, a także filozofię i literaturę. W czasie wojny pracował jako dyżurny ruchu na kolei, co zaowocowało opowiadaniem Pociągi pod specjalnym nadzorem (1965). Studia ukończył dopiero w 1946 roku, z tytułem doktora. Jako intelektualista, w wyniku represji władz komunistycznych, został zmuszony do pracy w hucie, co zainspirowało go do napisania zbioru opowiadań Perełka na dnie (1963), a segregowanie książek przeznaczonych przez cenzurę na przemiał (często całych wydań) stało się inspiracją dla najważniejszego dzieła Hrabala – Zbyt głośnej samotności (1976).

W latach 60. był najpopularniejszym pisarzem w Czechosłowacji. Po inwazji wojsk Układu Warszawskiego w 1968 roku otrzymał zakaz publikacji. Rozpoczął wówczas wydawanie w samizdacie oraz za granicą. Część jego dzieł zaczęła ponownie ukazywać się oficjalnie od 1975 roku. Z czasem, wraz z pogarszaniem się stanu zdrowia i odchodzeniem kolejnych bliskich, zaczęła się pogłębiać depresja pisarza, który coraz rzadziej opuszczał szpital. 3 lutego 1997 rok zginął, wypadając z okna swojego szpitalnego pokoju na piątym piętrze. Prawdopodobnie odebrał sobie życie.

W ramach cyklu audycji „Finezje literackie” można posłuchać programu poświęconego Bohumilowi Hrabalowi i jego twórczości. W pierwszym odcinku programu mamy okazję wysłuchać rozmowy Anny Borkowskiej z krytykiem filmowym, publicystą Waldemarem Chołodowskim, poświęconej nagrodzonemu Oscarem filmowi „Pociągi pod specjalnym nadzorem” Jiříego Menzla według opowiadania Bohumila Hrabala. Dr Jerzy Niecikowski, filozof, mówi natomiast o niemieckim przekładzie książki „Pociągi pod specjalnym nadzorem” i problemie z tytułem, przytaczając ciekawy wywiad, którego udzielił Hrabal dziennikarzowi „Spiegla”, pouczając go na temat kaleczenia języka niemieckiego przez hitlerowców. Fragment eseju „Kim jestem” Bohumila Hrabala w przekładzie Andrzeja Sławomira Jagodzińskiego czyta Krzysztof Kumor, zaś fragment opowiadania „Pociągi pod specjalnym nadzorem” w przekładzie Andrzeja Czcibora-Piotrowskiego – Henryk Bąk (w nagraniu z 11 października 1969 roku).

Posłuchajcie fragmentu audycji:

Fragment audycji „Finezje literackie”; prod. Polskie Radio S.A.

Posłuchajcie pełnej audycji.

Finezje literackie to cykl audycji Polskiego Radia, poświęcony znanym przedstawicielom świata literatury oraz zjawiskom literackim. W poszczególnych odcinkach poznajemy znanych twórców, słuchając fragmentów utworów, niekiedy w ich własnym wykonaniu, oraz poprzez wypowiedzi osób, które ich znały, cytowane fragmenty listów, komentarze krytyków i historyków.

Za udostępnienie materiałów serdecznie dziękujemy serwisowi Ninateka.pl.

Ilustracja: fot. Radek Bednarik, Flickr, CC BY NC ND. Cytaty wykorzystane w tekście pochodzą z książki Hrabala „Zbyt głośna samotność”.