Jesteśmy społecznością, która kocha książki

To moja ulubiona powieść napisana przez kobietę, a jednocześnie najbardziej kobieca w znaczeniu, które mnie inspiruje, bo ta kobiecość rozsadza koncepcję "pięknego przedmiotu" zamiast w śmieszny sposób uderzać w nią piąstkami, nie oczekuje prostej afirmacji i się jej nie oddaje, ale przy okazji sama sobie nie zaprzecza; przeżywa w swój specyficzny sposób, ale szuka nie tylko w wyznaczonych dla siebie kierunkach, a wychodząc do odbiorcy nie domaga się niczego rozpaczliwie.

To moja ulubiona powieść napisana przez kobietę, a jednocześnie najbardziej kobieca w znaczeniu, które mnie inspiruje, bo ta kobiecość rozsadza koncepcję "pięknego przedmiotu" zamiast w śmieszny sposób uderzać w nią piąstkami, nie oczekuje prostej afirmacji i się jej nie oddaje, ale przy okazji sama sobie nie zaprzecza; przeżywa w swój specyficzny sposób, ale szuka nie...

Pisząc czy mówiąc o Blanchocie zawsze czuję się trochę głupio. Wszystko dlatego, że z jednej strony wydaje mi się, że już nie ma co, w końcu on jeden rozumiał o co chodzi w literaturze. Z drugiej strony wiem, że to wcale nie takie oczywiste, że nie mówi się o nim dużo i nie docenia wystarczająco, bo spektakularność jego pisania rozgrywa się na innych poziomach niż te, które są dzisiaj "w cenie". Czyli nie na tych prostych, szokujących, grających na nieobrobionych emocjach niczym pamiętnik trzynastolatki na blog.pl, zamieniających proces myślowy i narracyjny na powiew sensacji - a niestety wyłącznie (!) tego, w płaszczyku prostej obserwacji, zdają się oczekiwać nawet ci, po których można by się spodziewać nieco większego wyrafinowania.

Oczywiście przesadzam, ale czasem warto, kiedy mówi się o prozie z tych najlepiej skonstruowanych, oszałamiających po pierwsze precyzją językową i dyscypliną intelektualną, a po drugie umiejętnością porzucenia ich w ostatecznym ruchu, przyznania że (powtarzając jedną z mantr Bataille'a) "nie jest się wszystkim".

Blanchot imponował mi zawsze właśnie umiejętnością "wyjścia poza siebie", wywracania jednej myśli na wszystkie możliwe strony, pisaniem i czytaniem "do końca" bez względu na konsekwencje. A na końcu jest olśnienie nieporównywalne do tego, które znajdziecie na początku tych wszystkich prostackich wybiegów.

Pisząc czy mówiąc o Blanchocie zawsze czuję się trochę głupio. Wszystko dlatego, że z jednej strony wydaje mi się, że już nie ma co, w końcu on jeden rozumiał o co chodzi w literaturze. Z drugiej strony wiem, że to wcale nie takie oczywiste, że nie mówi się o nim dużo i nie docenia wystarczająco, bo spektakularność jego pisania rozgrywa się na innych poziomach niż te, które...

Wyjęłam z twórczości i życiorysu Ben Jellouna dwa punkciki, które moim zdaniem idealnie ilustrują styl "Dziecka piasku".

Po pierwsze, przypominam sobie jak w którymś z wywiadów powiedział, że już jako nastolatek podjął decyzję, że będzie pisał po francusku. Chciał bowiem, żeby było trudniej i nie do końca zrozumiale. Chciał wyraźniej czuć barierę językową, o której na co dzień zapominamy, ignorując fakt, że nawet ojczysty język nie może wyrazić wszystkiego.

Po drugie, myślę o tekście poświęconym Giacomettiemu. Pada w nim stwierdzenie, że jest ulica w Fezie, która jest tak wąska, jakby została stworzona dla rzeźb Szwajcara.

To właśnie bawienie się ograniczeniami materii językowej i swoista umiejętność "myślenia magicznego" sprawiają, że Tahar Ben Jelloun uniknął pułapek, które zarysował przed nim podjęty temat - zwłaszcza w oczach współczesnego czytelnika. Gdyby ktoś bardzo ogólnie nakreślił przede mną podjęty przez Marokańczyka problem, powiedziałabym, że to działanie na granicy artystycznej katastrofy. Stojąc w jej obliczu, mało kto potrafiłby nie napisać o kilka słów za dużo.

Jednak Ben Jelloun potrafi powiedzieć wszystko (co trzeba) nie mówiąc niemal nic, rozsadzić kwestię uwięzienia w narzuconej tożsamości płciowej przez multiplikowanie zasłon, niejasności, głosów. A ponieważ, co lubię przypomnieć przy każdej możliwej okazji, mam wyjątkowo dość nie do końca przemyślanej przezroczystości stylu, te zabiegi windują go na poziom moich ulubieńców.

Wyjęłam z twórczości i życiorysu Ben Jellouna dwa punkciki, które moim zdaniem idealnie ilustrują styl "Dziecka piasku".

Po pierwsze, przypominam sobie jak w którymś z wywiadów powiedział, że już jako nastolatek podjął decyzję, że będzie pisał po francusku. Chciał bowiem, żeby było trudniej i nie do końca zrozumiale. Chciał wyraźniej czuć barierę językową, o której na co...