Tym razem wybieramy się nie tylko do fikcyjnego miasteczka Santa Teresa w Kalifornii lat 80. (‘teraźniejszość’, w której żyje Kinsey), ale także do roku 1953, czyli czasu popełnienia zbrodni, kiedy to tuż po Dniu Niepodległości w tajemniczych okolicznościach znika piękna i popularna rudowłosa Violet Sullivan. Kobieta odjeżdża swoim nowiutkim Chevroletem Bel Air i nikt nie wie, co się z nią stało. 35 lat później jej córka, Daisy, pragnie odkryć prawdę. Detektyw Millhone niezbyt chętnie zgadza się zająć tak starą sprawą. Postanawia poświęcić 5 dni na śledztwo. Tyle wystarcza, by stwierdzić, że zniknięcie Violet nie było zwykłą przeprowadzką. Staje się jasne, iż niektórzy z mieszkańców miasteczka Serena Station niezwykle skrzętnie dbają o trzymanie istotnych faktów w sekrecie… W kręgu podejrzanych jest i porywczy mąż, i sprzedawca feralnego samochodu, i nieznosząca Violet sąsiadka… A może Violet po prostu uciekła, z którymś z kochanków?

Sue Grafton, porzuciwszy tradycyjną narrację pierwszoosobową na rzecz trzecioosobowej, funduje nam przeplatankę retrospekcji. Dzięki temu patrzymy na historię z różnych punktów widzenia. Nasza perspektywa jest szersza niż perspektywa detektyw Millhone – przyznać się, który czytelnik nie lubi czasem czuć tej przyjemnej wyższości nad głównym bohaterem? Krok po kroku odkrywamy postać Violet oraz ludzi z jej otoczenia, niejednokrotnie mających wcale nieźle uargumentowane powody do tego, by chcieć jej śmierci. Jak u Christie – właściwie każdy ma motyw…

Rozwiązanie zagadki wcale nie jest oczywiste. I za to wielki plus. Ale ale! W dobrym kryminale nie chodzi tylko o k t o; równie ważne jest j a k oraz d l a c z e g o. Autorka i pod tym względem zadbała o szczegóły, obudowując główny wątek ciekawą otoczką. Na uwagę zasługuje trafność jej spostrzeżeń odnośnie różnic między latami 50. a 80. (vide: podejście do homoseksualizmu). Z drugiej strony te spostrzeżenia wiodą do przewrotnej konkluzji: że tak naprawdę zmieniło się niewiele. Stosunki międzyludzkie były, są i będą wciąż tak samo skomplikowane. Znajomości, zależności, nieszczerości… Jak dobrze wszyscy to znamy.

Za sprawą lekkiej narracji, humoru (często ozdobionego uroczym sarkazmem) oraz wyrazistych i żywych postaci, lektura sprawia czystą przyjemność. Sue Grafton doskonale wie, co zrobić, by zmusić czytelnika do przewracania kartek. Tych zaznajomionych z jej twórczością namawiać chyba nie muszę. Dla reszty mam cytat z Los Angeles Herald Examiner: “Przeczytaj jeden z cyklu alfabetycznych kryminałów Sue Grafton, a nie spoczniesz, dopóki nie poznasz wszystkich pozostałych”. Kto się skusi?

Marta Gęsigóra