Książka Sabihy Al Khemir to przede wszystkim wielowątkowa opowieść o słowach – o nadawaniu im kształtu i znaczenia. To historia kaligrafa Ibn al-Warraqa, którego nocne niebo zainspirowało do stworzenia jednego z najpiękniejszych zabytków sztuki islamskiej – Błękitnego Koranu, spisanego złotym tuszem na kartach koloru indygo. To także historia Zohry – młodej tłumaczki, pół-Tunezyjki pół-Angielki rozdartej pomiędzy dwoma kulturami, próbującej odnaleźć swoją prawdziwą tożsamość. To również historia niewidomego bajarza 'Amm Gabera, opowiadającego swoje losy Drzewu Życzeń, powiewającemu kolorowymi wstążkami wiązanymi na jego gałęziach przez pełnych nadziei mieszkańców wioski. To przypowieść o zetknięciu duchowej kultury islamu z materialistyczną kulturą Zachodu. Wreszcie opowieść o chorych ambicjach i wielkiej mistyfikacji.

Rozdziały poświęcone czasom Fatymidów i dziejom rękopisu zachwycają swoją plastycznością wspaniale oddając klimat epoki i islamskiego mistycyzmu. Opowieści 'Amm Gabera czy przestrogi Umm Omran – opiekunki mauzoleum lokalnej świętej, przywodzą na myśl „Baśnie z tysiąca i jednej nocy”, a Wadi Hassun z tajemniczymi dźwiękami fletu dającymi się słyszeć jedynie nocą i legendami o zawistnych zmarłych, zdaje się być zawieszona w magicznym bezczasie.

Równolegle do tej misternie utkanej historii zagłębiamy się również w relację z wykopalisk, w której autorka wykonuje kompletnie niezrozumiałą woltę. A to za sprawą postaci archeologów, które za wyjątkiem wspomnianej już Zohry, są zupełnie nijakie i pozostawiają czytelnika całkowicie obojętnym. Próby pogłębienia ich charakterów za pomocą dręczącego ich z różnych przyczyn wewnętrznego rozdarcia, wypadają raczej nieprzekonująco – bohaterowie pozostają bezbarwni, a płytkie wątki uczuciowe nadają im jedynie nieznośny odcień pretensjonalności. Coś złego dzieje się w tych momentach także ze stylem pisarki, który staje się niezwykle chaotyczny, z dialogami, które rażą sztucznością. Wszystko to sprawia, że do wspaniale zapowiadającej się historii wkrada się banał, który rozprasza gdzieś całą magię.

„Błękitny Manuskrypt” okazuje się powieścią bardzo nierówną. Dawno nie zdarzyło mi się czytać książki, która wywołałaby we mnie tak skrajne uczucia – od zachwytu, przez znudzenie, aż po irytację. Mimo wszystko warto jednak spróbować przedrzeć się przez wątki poświęcone grupie najbardziej mdłych naukowców w historii literatury, by wsłuchać się w opowieści mieszkańców wioski.

Kamila Duda