Powieść dyskursu politycznego

Zdecydowałem się na zagajenie pod tą książką, rozpoczynając pewien wątek dyskusyjny, bo od niedawna nurtują mnie pytania: czy można mówić o swoistym rodzaju beletrystyki (nazwałem go roboczo – „powieść dyskursu politycznego”)? Oraz czy można byłoby powiedzieć, że jest to jakiś nowy gatunek lub swoisty podgatunek beletrystyki?

Do tych pytań pchnęła mnie bliska w czasie lektura dwóch powieści. Chodzi o książki R. Mroza (autor dobrze znany) z cyklu „w kręgach władzy” („Wotum nieufności”, „Większość bezwzględna”, „Władza absolutna”) oraz powieść historyczną, dwuczęściową w jednym wydaniu p. t. „Aquila” (A. Chrzonstowski, autor początkujący).

Co łączy obydwie beletrystyki, skoro akcja obu odległa jest w czasie? Cykl „w kręgach władzy” – ma odniesienia do współczesności, ale czas akcji jest bliżej nieokreślony, akcja zaś drugiej rozgrywa się w latach 1668 – 1669. Otóż, wyszło mi, że łączy te powieści przewijający się w nich „dyskurs polityczny”, przy czym słowo „dyskurs” rozumiem tutaj według najogólniejszej definicji: dyskurs jest sposobem mówienia o światach, pisania o światach i oddziaływania na światy, sposobem zespolonym z praktykami społecznymi zachodzącymi wewnątrz tychże światów.

Rzeczą całkowicie wtórną wydało mi się, że wykreowany świat akcji we wskazanych książkach Mroza dotyczy kontekstu politycznego III-ciej Rzeczypospolitej, a wykreowany świat akcji powieści osadzonej w historii dotyczy kontekstu politycznego I-szej Rzeczypospolitej. Istotą obydwu tych powieści jest jednak przesłanie polityczne. Oczywiście – przesłanie polityczne kontekstowe. Jednakże mój umysł analityczny i skłonny do abstrahowania domagał się snucia analogii przez niezaprzeczalny fakt występowania w obydwu powieściach odniesień politycznych.

We wszystkich częściach cyklu „w kręgach władzy”, przy działaniu bohaterów całkowicie fikcyjnych (trudno nawet domniemywać, których współczesnych polityków archetypem mogą być poszczególni fikcyjni bohaterowie) przewija się – moim zdaniem – przesłanie natury politycznej, które streszczam sowami: co można zrobić w ramach demokracji i porządku konstytucyjnego w III-ciej Rzeczypospolitej. W powieści historycznej „Aquila”, przy działaniu bohaterów całkowicie fikcyjnych (a trudno wyrokować, że opisane poczynania autentycznych postaci znanych z historii oddają rzeczywisty przebieg zdarzeń) przewija się – moim zdaniem – przesłanie natury politycznej, które streszczam słowami: co można było zrobić w ramach ówczesnego porządku prawa demokracji szlacheckiej w I-szej Rzeczypospolitej.

Na obydwie wskazane wyżej powieści zwróciłem uwagę, bo – po pierwsze – przeczytałem je w bezpośrednim sąsiedztwie czasowym i – po drugie – pozwoliły mi one na abstrahowanie, że „powieść dyskursu politycznego” może mieć fabułę osadzoną w konkretnych ramach czasowych, jak też jej fabuła może odnosić się do ram czasowych bliżej nieokreślonych...

Podsuwając ten inicjowany wątek dyskusyjny, mam głównie na myśli pytanie, czy jest sens rozważać taki gatunek/podgatunek beletrystyki p. n. powieść dyskursu politycznego? Aby wypowiadać się na ten temat, wystarczy znać cykl „w kręgach władzy” R. Mroza i książki jakichkolwiek innych autorów, w tym zagraniczny, którzy stworzyli fabułę (przetłumaczoną na polski) z wyraźnym przesłaniem politycznym...

Czy spotkaliście się państwo z takim nurtem prozatorskim w książkach innych autorów lub czy zetknęliście się z tego typu określeniem konkretnej beletrystyki w różnych opiniach lub recenzjach?

Wyłączam z tych rozważań nurt "czystego" political fiction, rozumiany jako proza polegająca na tworzeniu fabuły osadzonej w rzeczywistości alternatywnej, która nie zaistniała i nie ma nawet szans na poziomie jakiegokolwiek prawdopodobieństwa, by mogła zaistnieć, bo w kreacji literackiej tworzona jest całkiem inna ścieżka rozwoju wydarzeń historycznych, które miały swój utrwalony w dziejach przebieg. Niech przykładem, który ilustruje owo wykluczone tu "czyste" political fiction, będzie trylogia Teodora Parnickiego, w której Powstanie Listopadowe kończy się zwycięstwem Polaków i opisywana jest alternatywna historia...

W takim postawieniu sprawy, jak zostało to opisane powyżej, nurt prozy zwany najogólniej w literaturoznawstwie jako "political fiction" rozpadałby się na dwa podgatunki: "czyste political fiction" i  "powieść dyskursu politycznego".

Powieść dyskursu politycznego

Zdecydowałem się na zagajenie pod tą książką, rozpoczynając pewien wątek dyskusyjny, bo od niedawna nurtują mnie pytania: czy można mówić o swoistym rodzaju beletrystyki (nazwałem go roboczo – „powieść dyskursu politycznego”)? Oraz czy można byłoby powiedzieć, że jest to jakiś nowy gatunek lub swoisty podgatunek beletrystyki?

Do tych pytań...

Czytelnicy oznaczyli ten post jako spam Zobacz ten post więcej mniej