Jesteśmy społecznością, która kocha książki

Nie pamiętam już, któremu sławnemu pisarzowi należy przypisać twierdzenie, że literatura jest bezustannym rozmyślaniem o śmierci. Dodałbym: i o potędze Zła. W jednym i drugim wypadku literatura usiłuje zrozumieć niezrozumiałe, uchwycić nieuchwytne, rozjaśnić bodaj trochę "jądro ciemności". Ale postępuje zazwyczaj tak, jak gdyby wyraźna linia demarkacyjna oddzielała Życie od Śmierci, Dobro od Zła. A dla mnie ważne, jakkolwiek trudne do przeniknięcia, było i jest pogranicze, ta (żeby użyć porównania) conradowska "smuga cienia", która oznacza bezruch, martwe trwanie wśród zaczajonych żywiołów.

Zło jest w naszym świecie, w nas i obok nas, w „bólu istnienia” i w cierpieniu. Można i należy z nim walczyć, nie można go definitywnie pokonać.

Lęki, pragnienia, ustawiczne wahanie stopiły się w jedno: w euforię wewnętrznej suwerenności duchowej, choćby mylił się i błądził, w dziwne i radosne uniesienie wierności własnym ideom i wyobrażeniom. To jest wolność, tu posiadam ją bardziej, niż gdyby wypchnięto mnie z błogosławieństwem za próg więzienia.

Rzadka dość choroba,można ją nazwać odmową życia.

Każdy uważa swój własny ból za najważniejszy i najgłębszy: choćby ostygł już w porównaniu ze świeżym, lecz cudzym.