Jan Mohnhaut

Czy historię Trzeciej Rzeszy można opowiedzieć skupiając się jedynie na zwierzętach? Ku mojemu zaskoczeniu odpowiedź na to pytanie jest jedna — oczywiście. Bo powstawanie rasy owczarków niemieckich to dobry wstęp dla udziału psów w wojennych działaniach czy kwestii czystości rasy. Owady służyły do tłumaczenia dzieciom społecznych zasad, manipulowania umysłami w sposób pozornie niewinny i niegroźny. Na przykładzie trzody chlewnej łatwo przedstawić sytuację ekonomiczną oraz chaos jaki na pewnym etapie zapanował w polityce. Historie niektórych zwierząt dobrze odbijają nastroje społeczne, tłumaczą powstanie nazistowskich mitów czy zdradzają podziały oraz hipokryzję. Nakreślają gospodarkę i przemysł, codzienność zwykłych obywateli, polityków oraz żołnierzy. Znaczenie zwierząt w narodowym socjalizmie było więc duże, a Jan Mohnhaupt poświęcił dwa lata, by je zgłębić. Stworzył książkę przyjemnie napisaną i bogatą w treść. Pełną biografii i historii. Przytaczania wypowiedzi innych, pamiętników czy listów. Ilość przypisów i bibliografii również nie pozostaje bez znaczenia. Biorąc pod uwagę temat, wokół którego się poruszał, całość mogłaby przybrać formę jedynie ciekawostki, a jednak stała się konkretnym historycznym reportażem. przekł. Monika Kilis