Historia może być fascynująca – niech zatem drżą sceptycy. Tazbir udawania nam to na każdej stronie tej wybitnej i przepięknie wydanej publikacji. Bo czy ktoś z potencjalnych czytelników spodziewał się, że w naszej mitycznej i szlacheckiej ojczyźnie na porządku dziennym był rozbój i morderstwa, że panie na włościach zawsze wybierały opcję porannej spowiedzi, bo w ciągu dnia często grzeszyły bijąc swych służących?! A ich kochankowie przybierali postać duchów wkradając się „podstępem” do alkowy zacnych dam?! A sama wyjątkowa osobowość Brucknera – „Prousta polskiej humanistyki”, który wydał blisko 1700 pozycji (!) i który nie szczędził innym autorom złośliwości i uszczypliwości – szczególnie jego zdaniem – mniej zdolnym i niezbyt lotnym w dziedzinie badań historycznym (zasadniczo niewybaczalne faux pas)?! W końcu sam król polskiej powieści – zacny i ceniony Sienkiewicz – amator nieletnich dziewczynek i megaloman. To tylko nieliczne i wcale nie wszystkie fascynujące „opowieści” z pracy Tazbira.

„Od sasa to lasa” to wyjątkowa rzecz o wyjątkowych czasach i ludziach. Tym bardziej niezwykłych i interesujących im bardziej dalekich od ideału (co oczywiste stanowi ich zaletę nie wadę). Erudycja Tazbira budzi podziw. Talent pisarski zachwyca. Książka pochłania bez reszty. Niech finanse czytelników w żadnym wypadku nie czują się bezpieczne.

Monika Długa