Pod pseudonimem Ha-Ga kryje się Anna Gosławska-Lipińska – wieloletnia rysowniczka „Szpilek” i „Świerszczyka”. Agata Napiórska opowiada nam jej historię od samego początku, płynnie przechodząc przez kolejne etapy jej życia i twórczości. Na uwagę zasługuje nie tylko ciekawie opowiedziana historia, ale także piękne wydanie książki (Wydawnictwo Marginesy). Liczne obrazki autorstwa Ha-Gi po prostu cieszą oko.

Autorka biografii zadbała o to, byśmy spojrzeli na Ha-Gę jak na wszechstronną artystkę. Nie można jej zamknąć w sztywnych ramach ilustratorki literatury dziecięcej ani też satyry dla dorosłych. Jej kreska pojawiała się bowiem na łamach „Szpilek”, „Świerszczyka”, książek dla dzieci, a nawet na plakatach filmowych (niewielu, ale jednak).

Dzięki książce mamy okazję poznać Ha-Gę nie tylko przez pryzmat jej pracy, ale także sfery prywatnej, a siłą rzeczy te dwie płaszczyzny wzajemnie się przenikały. Jaką rolę odegrał w życiu rysowniczki Teodor Lipiński, ojciec późniejszego męża Ha-Gi? Kim był dla niej Eryk Lipiński i czy była z nim szczęśliwa? Kogo nazywała Srulkiem, a kogo Doktorem? O tym i nie tylko pisze w swojej książce Napiórska. Zaprasza nas do świata, w którym istniały artystyczne kawiarnie, a żeby wiedzieć, „co w trawie piszczy”, trzeba było w nich bywać

i siadać, na przykład przy gombrowiczowskim stole. Wśród znanych nazwisk pojawia się nie tylko Gombrowicz, ale też Tuwim i Brzechwa.

Niech nas nie zwiedzie jednak klimat artystycznej bohemy, wolności i beztroskiego życia. W życiu Ha-Gi zdarzały się również mroczniejsze chwile, jak te związane z drugą wojną światową, kiedy angażowała się w pomoc mężowi i uciekinierom pochodzenia żydowskiego. Jednak Sprawiedliwym wśród Narodów Świata został jedynie Eryk Lipiński.

Nie zabraknie też w książce odniesień do relacji samej Zuzanny, córki Ha-Gi, która dzieląc się wspomnieniami o swojej mamie, wzbogaca treść książki. Bez jej udziału obraz rysowniczki byłby zdecydowanie uboższy. Za satyrą, dowcipem kryje się przecież człowiek – jego prywatny świat.

Pod koniec życia Ha-Ga stopniowo usuwała się w cień. Zaczęła wtedy powątpiewać, czy jej wybory zawodowe były słuszne, czy mogła podjąć inne, lepsze dla siebie decyzje. Skąd te wątpliwości? W tym temacie pozostają nam jedynie domysły.

Doceńmy Agatę Napiórską, Wydawnictwo Marginesy i samą Ha-Gę. Czytając, czytając i oczywiście oglądając!

Beata Bąbka