Wierzę w schronienie przed zimnem, w dobre jedzenie, w alkohol, w towarzystwo wielu kobiet, we wzajemną zależność płci, w długie, pogodne, bezsensowne rozmowy, w opowieści, w książki… - Jack Kerouac w liście do Allana Ginsberga (ok. 16 grudnia 1948)

Kerouac i Ginsberg intensywnie eksploatowali życie. Ich biogram naznaczony był ciągłymi ekscesami i eksperymentami. Także w literaturze panowie nie bali się przecierać nowych szlaków. „W drodze”, czy „Skowyt” prezentują całkiem nową jakość. Wydawcy początkowo z dużym sceptycyzmem podchodzili do literackich poczynań beatników. Faktyczny przełom nastąpił dopiero po wydaniu „W drodze” Kerouaca w roku 1957 (o jej wydanie autor starał się od roku 1951). Książka napisana została metodą „spontanicznej prozy”, której bliżej zasadniczo do „Ulissesa” Joyca niż do „Anny Kareniny” Tołstoja, i do której z dużym trudem przekonali się wydawcy (zresztą również ja sama). Po tej publikacji nastąpił nagły zwrot akcji. Dla Ginsberga otworzyły się bramy niebios - jego poetycki tomik „Skowyt” również odniósł sukces, dla Kerouaca bramy piekieł. Ten pierwszy doskonale radził sobie ze sławą, żył w blasku legendy beatników, ten drugi coraz bardziej zamykał się w sobie, w końcu popadł w alkoholizm. W roku 1963 korespondencja się urywała. Zaledwie kilka lat później autor „Włóczęgów Dharmy” umrze w wyniku udaru mózgu. Ginsberg, w ciągłej kontestacji, dożyje późnej starości u boku wieloletniego kochanka Petera Orlovsky’ego.

Wszystko to, i o wiele, wiele więcej zawierają „Listy”. Codzienne problemy, przejściowe kłopoty finansowe, uwagi na temat polityki, na temat kobiet, działania narkotyków, aktualnych wydarzeń towarzyskich i problemów sercowych… Tym dwóm niebagatelnym osobowościom udało się stworzyć naprawdę rzadko spotykane, autentyczne forum wymiany literackiej i pozaliterackiej myśli (z naciskiem na tę pierwszą). Utorowali drogę do szeroko rozumianej wolności swojemu i przyszłemu pokoleniu. Wyjątkowi, nad wyraz inteligentni, nieprzewidywalni, egocentryczni panowie, których wiara we własne umiejętności i zdolności pozwoliła stworzyć legendę. Po jak pisał Kerouac w liście do swojego przyjaciela:

Na kontynencie Szekspira taki Apollinaire to zaprawdę jeno krowi placek. Najlepszy poeta francuski to Rabelais. Najlepszy poeta rosyjski to Dostojewski. Najlepszy poeta włoski to Carso. Najlepszy poeta niemiecki to Spengler, o ile wiem, a wiem do cholery. Najlepszy poeta hiszpański to, rzecz jasna, Cervantes. Najlepszy poeta amerykański to Kerouac. Najlepszy poeta izraelski to Ginsberg [podkreślenia M.D.]. Najlepszy poeta eskimoski to Lord Gbury Igloogloo. Najlepszy poeta burroughsowski to Świat. - Jack Kerouac w liście do Allana Ginsberga, Petera Orlovskiego, Gregory’ego Corsa (10 grudnia 1957).

Lektura „Listów” Ginsberga i Kerouaca to mocne literackie bungee, narkotykowo-czyteliczy trans, crème de la crème epistolografii. Chwała i cześć także Krzysztofowi Majerowi, który przełożył korespondencje pisarzy. Wykonał kawał dobrej translatorskiej roboty - chapeau bas! Wydawnictwo Czarne jak zwykle przygotowało dla swoich czytelników zaprawdę wyśmienity literacki kąsek. Warto, zaprawdę, warto spróbować.

Monika Długa

Cytaty za: J. Kerouac, A. Ginsberg, „Listy”, oprac. B. Morgan, D. Stanford, tłum. Krzysztof Majer, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012.