Niektóre książki – z różnych przyczyn – wywołują w nas silne emocje i nawet po skończeniu lektury nie pozwalają o sobie zapomnieć. Przeżywamy los ich bohaterów, ciągle myślimy nad tym, co właśnie przeczytaliśmy. Tematy, jakie poruszają są, naprawdę ważne, a historie w nich opisane trudne i złożone.

Właśnie tak jest z książką ks. Piotra Dzedzeja pod tytułem „Porzucone sutanny. Dlaczego księża odchodzą z kapłaństwa”. Ukazała się ona nakładem wydawnictwa WAM. Jest to drugie wydanie tej publikacji, wznowionej po ponad dziesięciu latach.

Już na wstępie napiszę, że jest to bardzo dobra, naprawdę świetna literatura faktu. Przede wszystkim książka jest naprawdę obiektywna. Autor w swojej publikacji nikogo nie potępia, ale też dla nikogo nie szuka taniego usprawiedliwienia. Każde słowo jest wyważone i starannie przemyślane. Czytelnik nie znajdzie w niej żadnej taniej sensacji – znajdzie trudne, wymykające się schematom historie.

Dla mnie – katolika, bardzo związanego z Kościołem – jest to po prostu fenomenalna pozycja.

Jednak powiedzmy o niej coś więcej. Przede wszystkim na uwagę zasługuje wstęp autorstwa ks. Piotra Dzedzeja. Niejako tłumaczy on, dlaczego napisał „o tych, którzy porzucili kapłaństwo”. Czy naprawdę porzucili? Czy po „drugiej stronie” znaleźli szczęście, czy wręcz przeciwnie – „różne problemy jeszcze się nasiliły”?

Odpowiedzi – chociaż niejednoznaczne – przynosi nam najobszerniejsza część publikacji, zatytułowana „Świadectwa”. Są to ni mniej, ni więcej tylko rozmowy z księżmi, którzy „odwiesili” sutannę. Rozmowy oszczędne w słowach, chociaż za każdą z nich kryje się indywidualna historia i ludzkie dramaty. Nie będę ich streszczał – nie o to tutaj chodzi. Powiem tylko, że są naprawdę wstrząsające. Jak choćby ta o żebraku, który zmarł na parkingu przed kościołem – okazało się, że w przeszłości był księdzem posługującym w tej świątyni.

Historie księży – za każdą z nich kryją się osobiste dramaty, trudne wybory, decyzje domagające się podjęcia.

Według mnie najsłabszą częścią książki jest „Pożegnalny Dekalog” – przykazania dla byłych księży. Moim zdaniem jego autor nie patrzy na kapłaństwo jako na sakrament, przez który kapłan jest alter Christus, lecz na zwykły urząd, który można porzucić.

Jednak dwa kolejne teksty – „Motywacja do porzucenia kapłaństwa w świetle badań” oraz „Cierniste krzewy w trybunale” – są na bardzo wysokim poziomie teologiczno-kanonicznym.

Reasumując, „Porzucone sutanny. Dlaczego księża odchodzą z kapłaństwa” to naprawdę bardzo dobra książka. Ks. Piotr Dzedzej poruszył bardzo ważny i delikatny temat i zrobił to – według mnie – w sposób wzorcowy. Bez oskarżania, bez taniej sensacji, ale też bez usprawiedliwiania i pobłażania dla tych, którzy odeszli.

Książka naprawdę mnie poruszyła – to chyba najważniejszy tytuł, jaki przeczytałem w tym roku.

Wojciech Sobański