We wrześniu 1939 roku Niemcy zaatakowały Polskę. Zmasowany atak przyniósł Hitlerowi całkowite zwycięstwo. Po kilku tygodniach odbierał zwycięską defiladę w Warszawie. Po zwycięstwie nad Polską Hitler zastanawiał się nad statusem podbitych ziem. Początkowo ścierały się różne koncepcje. Ostatecznie jednak część podbitego terytorium Polski włączono bezpośrednio do III Rzeszy, zaś z pozostałych ziem utworzono Generalne Gubernatorstwo.

To właśnie jemu swoją książkę poświęcił Leszek Adamczewski. „W królestwie Hansa Franka. Sensacje z Generalnego Gubernatorstwa” ukazało się nakładem wydawnictwa Replika. Autor jest poznańskim pisarzem i dziennikarzem. Napisał ponad dwadzieścia książek, jednak ta jako pierwsza w jego dorobku została w całości poświęcona Generalnemu Gubernatorstwu.

Książkę rozpoczyna opis nieudanego zamachu na Adolfa Hitlera w Warszawie. Następnie – wraz z autorem – wędrujemy z Poznania przez Łódź do Krakowa. W pierwszej chwili nie było bowiem oczywiste, że to Kraków będzie stolicą Generalnego Gubernatorstwa. Bardzo poważnie rozważano również Łódź. To właśnie w tym mieście swoje urzędowanie rozpoczął doktor Hans Frank, generalny gubernator. Polskojęzyczne gazety poinformowały o tym fakcie 26 października. Ostatecznie jednak stolicą nowego tworu został Kraków.

Adamczewski pisze o swoistej „zbrodni założycielskiej”, jaką było aresztowanie 6 listopada w Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego polskich profesorów tejże uczelni. Na ironię zakrawa fakt, że dokonali tego Niemcy, „kulturalny naród”.

„W królestwie Hansa Franka” to opis życia w Generalnym Gubernatorstwie niemal we wszystkich jego aspektach. Autor pisze o „niemieckim apetycie na zabytki” i o staraniach Franka o utworzenie w Krakowie namiastki uniwersytetu. Jeden z rozdziałów poświęcony jest brawurowej historii ratowania „Bitwy pod Grunwaldem”. Niemcy chcieli bowiem za wszelką cenę zniszczyć ten obraz.

W książce przeczytamy także o tragicznych wydarzeniach, do jakich z pewnością należały: pacyfikacja Zamojszczyzny, akcja „Burza”, funkcjonowanie niemieckich obozów koncentracyjnych. Sporo miejsca poświęcono też działalności polskiej partyzantki, zamachom na „kata Warszawy” i polowaniu na Wilhelma Koppa.

Obszerną książkę kończą rozdziały poświęcone „niechcianemu zwrotowi sztuki”, w których czytamy o powrocie słynnych polskich zabytków do Krakowa, na czele z ołtarzem Wita Stwosza z Bazyliki Mariackiej. W ostatnim z nich opisano zaś proces i stracenie Hansa Franka. Utrzymywał on, że w Norymberdze nawrócił się na katolicyzm. Został stracony 16 października 1946 roku. Przez sześć lat, jako generalny gubernator, zwany pogardliwie „królem”, był panem życia i śmierci Polaków w Generalnym Gubernatorstwie.

Książka Leszka Adamczewskiego to ciekawa pozycja, którą polecam szczególnie pasjonatom drugiej wojny światowej oraz tym, którzy chcą się dowiedzieć, jak wyglądało życie Polaków pod niemiecką okupacją.

Wojciech Sobański