Filozofia towarzyszy ludzkości od bardzo dawna. Obserwując otaczającą nas rzeczywistość, niektórzy myśliciele próbowali ją niejako uporządkować i szukać odpowiedzi na pytania nurtujące człowieka. Jednym z takich myślicieli był cesarz Marek Aureliusz. Mimo tego, że był władcą, to jednocześnie był myślicielem, snującym refleksie o świecie i ludziach. Efektem tego są jego słynne „Rozmyślania. (Do siebie samego)”.

„Rozmyślania” to książka raczej niewielkich rozmiarów, ale dość trudna w odbiorze. Być może lepszym zabiegiem ze strony wydawnictwa byłoby, gdyby komentarz Krzysztofa Łapińskiego (tłumacza „Rozmyślań”) został podzielony i umieszczony odpowiednio przed każdą księgą „Rozmyślań” Marka Aueliusza. Taki zabieg sprawiłby, że czytelnik nie zostałby wrzucony niejako
na głęboką wodę. Zarówno bowiem same teksty cesarza, jak i ich forma są niełatwe do przyswojenia.

„Rozmyślania” to podzielone na księgi myśli cesarza, dotyczące różnych spraw – życia, śmierci, uczuć, religii, stosunków społecznych. Niektóre z nich zdumiewają i zaskakują swoją aktualnością. Czy ktoś z nas pomyślałby, że w II wieku ludzie też mieli problem, chociażby z ciągłym „brakiem czasu”? Widzimy więc, że niektóre problemy człowieka pozostają niezmienne.

Wiele z uwag cesarza do nas nie przemówi i zwyczajnie ich nie zrozumiemy. Myślę, że nic w tym dziwnego, biorąc pod uwagę upływ czasu i trudności z samym tekstem.

Niemniej jednak „Rozmyślania” Marka Aureliusza mogą być swoistym ćwiczeniem umysłowym. Książkę polecam jednak tym, którzy mają cokolwiek styczności z filozofią.

Wojciech Sobański