Książka przedstawia genezę i rozwój historiozofii (filozofii dziejów, filozofii historii), prezentując kierunki i prądy, obecne w historiozofii europejskiej od momentu jej wykrystalizowania się w oświeceniowej Europie. Podejmuje również kluczowe problemy i aspekty samej historii jako takiej (m.in.: tworzenie się historii, zagadnienie postępu). Dziesięć lat po ukazaniu się książki, Wiedza Powszechna zdecydowała się na poprawione jej wydanie, poszerzające treść pierwszego (między innymi o wyjaśnienie nurtu katastrofizmu).